Rok Marii Kelles-Krauz

Projektem uchwały w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Marii Kelles-Krauz radni zajęli się na poniedziałkowej sesji. Mateusz Tyczyński, przewodniczący Rady Miejskiej w Radomiu i inicjator ustanowienia 2025 rokiem tej zasłużonej działaczki społecznej zauważył, że dotychczas radomscy radni nie korzystali z możliwości uczynienia z jakiejś znakomitej postaci patrona czy patronki roku. - Ale myślę, że to bardzo dobra inicjatywa. Która może wejść nam w zwyczaj – stwierdził. - I za każdym razem może to być osoba, która będzie łączyć, a nie dzielić.

Musimy budować lokalną wspólnotę

Zdaniem Mateusza Tyczyńskiego Maria Kelles-Krauz to jedna z najważniejszych postaci w nowożytnej historii Radomia. - Pierwsza w Polsce, najprawdopodobniej także w Europie, a może i na świecie prezeska – dzisiaj powiedzielibyśmy: przewodnicząca - rady miejskiej – przypomniał radnym. - Ale przede wszystkim kobieta, która zmieniła obraz miasta, jeśli chodzi o postęp społeczny. Kobieta, która może być symbolem naszej lokalnej społeczności i spoiwem naszej tożsamości na równi, tak myślę, z Czerwcem '76. Potrzeba nam tego, co nas łączy. Musimy tego szukać, musimy budować lokalną wspólnotę. I Maria Kelles-Krauz jako ten budulec wspólnoty może być wręcz idealna.

Jak zaznaczyła wiceprezydent Katarzyna Kalinowska, projekt uchwały w sprawie ustanowienia Roku Marii Kelles-Krauz jest poniekąd konsekwencją ubiegłorocznej decyzji radnych, którzy zdecydowali wtedy, że Maria Kelles-Krauz otrzyma tytuł Honorowej Obywatelki Radomia. W ramach obchodów tego Roku zaplanowano trzy aktywności. - Ten katalog nie jest, oczywiście, zamknięty. Liczę bardzo mocno na współpracę z państwa strony. Jeśli pojawią się inicjatywy, które jako miasto możemy wesprzeć, to jesteśmy jak najbardziej otwarci – przekonywała wiceprezydent.

Nagroda zamknięta na drugą płeć

Najważniejszym novum ma być ustanowienie Nagrody im. Marii Kelles-Krauz, przyznawanej co roku w marcu - miesiącu Dnia Kobiet i urodzin patronki przez prezydenta Radomia kobiecie wyłonionej przez kapitułę spośród nominowanych, które w roku poprzednim wykazały się wybitnymi dokonaniami na rzecz życia społecznego, angażując się w sprawy miasta, jego mieszkanek i mieszkańców, przyczyniając się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

- Nagroda będzie wręczana kobiecie związanej z Radomiem – zaznaczyła wiceprezydent Kalinowska. - Wyboru będzie dokonywała kapituła na podstawie regulaminu, który się właśnie tworzy.

W dyskusji głos zabrał tylko Adam Duszyk. Zaznaczając, że inicjatywę w stu procentach popiera, zgłosił małą uwagę. - Uważam, że nagroda Marii Kelles-Krauz dedykowana tylko kobietom ma bardzo wykluczający charakter - stwierdził. - Sprawdziłem i w Polsce nie ma nagród dedykowanych tylko mężczyznom. I to będzie chyba jedyna nagroda zamknięta na drugą płeć. Nie wiem, dlaczego zamykamy możliwość otrzymania takiej nagrody mężczyźnie. Ja osobiście byłbym bardzo dumny, gdybym dostał Nagrodę im. Marii Kelles-Krauz. I myślę, że pani Maria Kelles-Krauz nie byłaby zadowolona, że wykluczamy mężczyzn.

Przewodniczący RM przyznał, że to „cenny głos”. - Regulamin będzie kształtowany w duchu uwag pana radnego – zapewniła Katarzyna Kalinowska.

Quest i konkurs plastyczny

Miasto planuje także quest „Śladami Marii Kelles-Krauz” – grę terenową pozwalająca odkryć najważniejsze miejsca związane z okresem życia prezeski RM w Radomiu. Premierowy pokaz questa w charakterze wydarzenia otwartego dla mieszkańców stanowiłby okazję do bliższego poznania biografii Honorowej Obywatelki Miasta Radomia. Z kolei konkurs plastyczny, którego tematem będzie życie i działalność Marii Kelles-Krauz, skierowany ma być do przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych województwa mazowieckiego. Komisja konkursowa wyłoni laureatów spośród nadesłanych, wykonanych dowolną techniką prac. Tego typu aktywność da możliwość nauczycielom i opiekunom zorganizowania dla dzieci i młodzieży Mazowsza lekcji czy pogadanek przybliżających biografię i zasługi Honorowej Obywatelki Miasta Radomia.

Projekt uchwały pozytywnie zaopiniowała komisja kultury i promocji. W głosowaniu wszyscy obecni radni, a było ich w poniedziałek 20, zagłosowali za ustanowieniem roku 2025 Rokiem Marii Kelles-Krauz.

Z Nynkowskich Kelles-Krauzowa

Maria Helena z Nynkowskich Kelles-Krauz urodziła się 11 czerwca 1882 w Radomiu. Była zaangażowaną działaczką niepodległościową i społeczną. W czasie I wojny światowej współtworzyła struktury Polskiej Organizacji Wojskowej i Komitetu Obywatelskiego w Radomiu, działała w Polskiej Partii Socjalistycznej. Organizowała pomoc dla internowanych legionistów i działała w Lidze Kobiet Pogotowia Wojennego. W 1919 jako pierwsza kobieta w Polsce została wybrana prezeską Rady Miejskiej w Radomiu. Z jej inicjatywy wprowadzono przymus szkolny, opiekę dentystyczną w szkole, rozdawano bezpłatne podręczniki, obuwie i odzież. W 1922 r. była inicjatorką utworzenia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Radomiu. Za swoje zasługi w odzyskaniu niepodległości została odznaczona Krzyżem Niepodległości.

Po wybuchu II wojny światowej i aresztowaniu jej męża, który został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, trudniła się wyrobem mydła w domowych warunkach. W jej mieszkaniu odbywały się tajne komplety, prowadzone m.in. przez jej przyjaciółkę Elżbietę Jackiewiczową. Po zakończeniu wojny ponownie krótko pracowała jako ławnik w radomskim wydziale oświatowym. W marcu 1946 wyjechała do Danii, gdzie jej mąż objął funkcje dyplomatyczne. Tam nauczyła się języka duńskiego i tłumaczyła tamtejszą literaturę, m.in. książki Martina Andersena Nexø. Ponadto była tłumaczką z języka rosyjskiego. W 1954 wraz z mężem wróciła do Polski. Zamieszkali w Warszawie. Tam też zmarła – 4 września 1969. Została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim.