Anemia - przyczyny, objawy i leczenie niedokrwistości

Jakie są przyczyny anemii?

Niedokrwistość jest chorobą, która może mieć rozmaite podłoże, jednak najczęściej stwierdza się anemię wynikającą z niedoborów żelaza w organizmie. To z kolei bardzo często ma związek z niedoborem tego pierwiastka w codziennej diecie. Na anemię bardziej narażone są kobiety niż mężczyźni, a dokładnie kobiety w wieku rozrodczym i ciężarne. Ponadto do grupy osób, u których mamy do czynienia ze zwiększonym ryzykiem występowania anemii, zalicza się osoby w podeszłym wieku, dzieci i młodzież, osoby obciążone genetyczne lub zmagające się z różnymi chorobami przewlekłymi. Oto kilka najważniejszych faktów dotyczących przyczyn anemii:

• Anemia może być wynikiem znacznej utraty krwi np. po urazie, krwawieniu z przewodu pokarmowego czy podczas bardzo obfitej miesiączki u kobiet.
• Zmniejszenie produkcji krwinek czerwonych wiąże się często z zaburzeniami wchłaniania lub syntezy hemoglobiny, niedoborem żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego, a także nowotworem szpiku kostnego.
• Niedokrwistość może być także uwarunkowana genetycznie lub stanowić nabytą wadę budowy krwinek. Prowadzą do tego różnorodne infekcje, zaburzenia o charakterze genetycznym czy choroby autoimmunologiczne. 
• Występowanie anemii często towarzyszy takim chorobom przewlekłym jak: reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń układowy, przewlekła niewydolność serca i nerek lub stany zapalne jelit.
• Ponadto anemię może powodować nadużywanie alkoholu.

Objawy anemii. Po czym rozpoznać niedokrwistość?

Anemia może dawać wiele charakterystycznych objawów. Do najczęściej występujących zaliczamy:

• osłabienie i szybkie męczenie się (nawet przy niewielkiej aktywności fizycznej),
• blada skóra i błony śluzowe (spojówek lub wnętrza jamy ustnej),
• spadek koncentracji i problem ze skupieniem uwagi,
• kołatanie serca i duszności,
• bóle i zawroty głowy.

Ponadto czynnikami wspomagającymi rozpoznanie anemii są skłonności do zajadów (popękanych kącików ust), wypadanie włosów, kruche i łamliwe paznokcie, sucha i szorstka skóra, częste uczucie zimna czy krwawienie z dziąseł. Może także wystąpić tzw. łaknienie spaczone, które oznacza chęć jedzenia m.in. kredy, gliny czy surowego ryżu. 

Na czym polega leczenie anemii?

Jeżeli podejrzewamy u siebie anemię, powinniśmy niezwłocznie udać się do lekarza pierwszego kontaktu w celu wykonania badań i podjęcia odpowiedniego leczenia. W tym przypadku podstawowymi badaniami laboratoryjnymi do wykonania są: pełna morfologia krwi, manualny rozmaz krwi, a także ocena gospodarki żelazowej, w której bada się poziom żelaza, ferrytyny i całkowitej zdolności do wiązania żelaza. Dodatkowo specjalista może zlecić oznaczenie stężenia witaminy B12 i kwasu foliowego, a także badania poziomu TSH, kreatyniny, LDH oraz ocenę parametrów układu krzepnięcia. 

Na podstawie wyników badań, a tym samym stopnia zaawansowania anemii, lekarz wdroży odpowiednie leczenie. W przypadku łagodnej lub umiarkowanej anemii bardzo często wystarczające okazuje się doustne suplementowanie żelaza w połączeniu z odpowiednią dietą - bogatą w produkty zawierające ten pierwiastek. Jeśli anemia wynika z niedoborów witaminy B12, niekiedy konieczne jest podawanie jej domięśniowo lub podskórnie przy pomocy zastrzyków. Leczenie anemii, która towarzyszy innym chorobom przewlekłym, zazwyczaj opiera się głównie na zwalczaniu choroby pierwotnej. W bardzo ciężkich przypadkach niedokrwistość może wymagać przetaczania krwi, przeszczepu szpiku kostnego czy przeprowadzenia zabiegu polegającego na wymianie osocza krwi.