Pokażą wielki Radom

Trybunał Skarbowy Koronny pełnił rolę najwyższej izby obrachunkowej w państwie. Powołany przez Sejm w 1613 roku miał doraźne sesje w różnych miastach, najczęściej w Radomiu. W XVIII wieku radomski zamek stał się już stałym miejscem zgromadzeń kilkudziesięciu deputatów, czyli senatorów i przedstawicieli województw, którzy decydowali w sprawach skarbowych, dotyczących przede wszystkim armii – w czasach wojen 90 proc. wydatków Rzeczpospolitej pochłaniało bowiem wojsko. Trybunał funkcjonował do czasów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

- Była to jedyna centralna instytucja, funkcjonująca w Radomiu. Na czas zjazdów przyjeżdżały tu setki ludzi – deputaci, służba, podsądni, poborcy i przede wszystkim wojskowi, którzy przed trybunałem np. domagali się wypłaty zaległego żołdu. Wzrastała przez to i ranga, i kondycja miasta. Powszechnie Trybunał Skarbowy Koronny był nazywany Trybunałem Radomskim. W 1401 roku mieliśmy Unię wileńsko- radomską, w 1505 - radomską konstytucję, w 1767 – Konfederację Radomską, w 1976 – radomski Czerwiec. Chcemy, żeby Trybunał Radomski wszedł w powszechnej świadomości na listę tych wydarzeń i instytucji, które świadczą wielkości naszego miasta – mówi zaangażowany w organizację obchodów historyk Dariusz Kupisz.

A te rozpoczną się 24 listopada o godz. 16 łacińską mszą w kościele farnym. 27 listopada w Resursie o godz. 16.30 odbędzie się promocja publikacji (w jednym tomie) dwóch przedwojennych wydawnictw: "Trybunał Skarbowy Radomski Leona Babińskiego i "Trybunał Skarbowy Koronny" Józefa Rafacza. Po niej występ kabaretu Sarmaci z lubelskiego UMCS. 28 listopada o godz. 18. Fundacja Ars Antiqua Radomiensis zaprasza na koncert muzyki baroku. Wystąpi utytułowana Orkiestra Barokowa z Lublina, Zespół Muzyki Dawnej Basso Continuo i Dziecięcy Zespół Taneczny Modern z Radomia. Początek o godz. 18 w Zespole Szkół Muzycznych. 29 listopada o godz. 12 w Resursie rozpocznie się sesja naukowa poświęcona Trybunałowi Radomskiemu, o godz. 16.30 na rynku wystąpi grupa rekonstrukcyjna i wreszcie o godz. 17 zwieńczeniem obchodów będzie otwarcie wystawy "Sarmacki Skarb..." w Muzeum im. J. Malczewskiego. Eksponaty sprowadzono z Muzeum Narodowego w Warszawie i Krakowie, z Wilanowa i wielu innych.

- Pokażemy bohaterów trybunału – na bardzo cennych portretach sarmackich i portretach trumiennych. W części dotyczącej wojskowości zebraliśmy elementy uzbrojenia i broni z czasów I Rzeczpospolitej. W części dotyczącej skarbowości – przede wszystkim monety, ale też wagi do mierzenia zawartości kruszcu czy beczkę na żołd – tłumaczy Elżbieta Kwiecień, która wraz z Piotrem Rogólskim jest kuratorem wystawy. - Niestety, akta z poszczególnych sesji trybunału były wywożone do Warszawy i spłonęły podczas powstania w 1944 roku.

- To obecnie największa wystawa czasowa organizowana w Polsce. W delegacjach pracownicy muzeum przejechali ok. 10 tys. km. Cenne eksponaty przywożone były oczywiście w asyście ochrony – dopowiada Piotr Rogólski.

- Ważne, że różne instytucje i środowiska włączają się w te uroczystości, które mają pokazać – w całym kraju - dziedzictwo kulturowe naszego miasta. O Radomiu sami radomianie mówią "zaścianek". Trzeba to zmienić – kwituje radny Sławomir Adamiec, członek Bractwa Kurkowego.