spacerkiem po mieście

Powołany został już 7 lutego 1945 roku; prawdopodobnie była to pierwsza po wojnie tego typu placówka w Polsce. Pomysłodawcami INS byli radomscy inteligenci o poglądach lewicowych i demokratycznych, związani z przedwojenną PPS, na których czele stał znany adwokat Henryk Paluszyński (późniejszy sekretarz Naczelnej Rady Adwokackiej).

W latach 60. XIX wieku we wszystkich guberniach Królestwa Polskiego, na podstawie carskiego ukazu i na wzór rosyjski, powoływano izby skarbowe. Izba Skarbowa Radomska, w miejsce zlikwidowanej Warszawskiej Komisji Skarbowej, powstała 13 lipca 1869 roku. Jej siedzibą od początku była dwukondygnacyjna kamienica o bogatym wystroju elewacji, z ornamentem okuciowym, przy ul. Lubelskiej 41 (obecnie ul. Żeromskiego 41).

Jeszcze w latach 90. część radomian pytana o pozostałości królewskiego zamku bez wahania wskazywała charakterystyczny, zwieńczony attyką, trzykondygnacyjny budynek z czerwonej cegły przy ul. Grodzkiej 3. Wydawał się wystarczająco okazały, by w przeszłości pełnić funkcję siedziby polskich królów. Tymczasem jego rodowód sięga lat 30. XX wieku. A z zamkiem ma tyle wspólnego, że w okolicy zachodniego naroża budynku mogą znajdować się pozostałości baszty zamykającej od strony fary dziedziniec zamkowy.

Radomski oddział PCK był jednym z pierwszych na ziemiach polskich. Z inicjatywy Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej został założony 18 maja 1918 roku. Na jego czele stanął dr Adam Horczak.

Ten najbardziej znany, a w swoim czasie najelegantszy w mieście, to Hotel Europejski, otwarty 1 grudnia 1898 roku przez Karschów w należącej do nich kamienicy przy ówczesnym pl. Cerkiewnym (dziś pl. Konstytucji 3 Maja).

Początkowo w szpitalu mogło się leczyć do 20 pacjentów. W ostatniej ćwiartce XIX wieku lecznica mogła przyjąć już 40 chorych, a 1931 roku – były tu już 53 łóżka.

Pierwotnie na wąskiej działce w tym miejscu stał jednopiętrowy dom, w którym mieścił się Sąd Pokoju i Sąd Podsędkowski. Pod koniec XVIII wieku przy Rynku 8 stała już trzykondygnacyjna kamienica, należąca do Antoniego i Zofii małżonków Sadkowskich. Najpóźniej w 1790 roku otworzył tu aptekę, jedną z pierwszych w mieście, Samuel Jan Hoppen. Do Radomia przybył z rodziną prawdopodobnie z Inflant.

W 1948 roku utworzona została - przez pracownice likwidowanego prywatnego zakładu zajmującego się klejeniem opakowań do papierosów i produkcją różnych opakowań papierowych i kartonowych – Spółdzielnia Pracy Klejenia Pudełek i Torebek „Radomianka”. Rok później spółdzielnia otrzymała część pomieszczeń po garbarni Karscha przy ul. Dębowej 4. z czasem rozpoczęła produkcję zabawek, głównie lalek, początkowo z materiału.

18 lutego 1792 roku Komisja Policji Obojga Narodów wydała Uniwersał dla Miast Wolnych o przeniesieniu cmentarzy poza obręb miast. Nasze miasto miało wtedy cztery cmentarze – dwa dla Starego Radomia (przy kościele św. Wacława i na dawnym grodzisku Piotrówka) i dwa dla Nowego Radomia (przy kościele św. Jana i w pobliżu klasztoru na Przedmieściu Jedlińskim, zlokalizowany przy nieistniejącym już kościele św. Leonarda).

Jan Kochanowski związany był z ziemią zwoleńską - urodził się ok. 1530 roku w Sycynie, a w niedalekim Czarnolesie osiadł wraz z rodziną jako człowiek dojrzały. Zmarł 22 sierpnia 1584 roku w Lublinie, a pochowany został w Zwoleniu. W Radomiu ten wielki poeta renesansu od czasów przedwojennych miał swoją ulicę, jego imię nosi też od dziesiątków lat VI LO, także radomski teatr otrzymał imię Jana Kochanowskiego. Doceniając wszystkie te sposoby uhonorowania wybitnego humanisty, członkowie Społecznego Komitetu Ratowania Zabytków Radomia w 2001 roku uznali, że powinien mieć w mieście jeszcze pomnik.

Ta robotnicza organizacja kulturalno-oświatowa została utworzona w 1905 roku w Warszawie przez ks. Marcelego Godlewskiego. Stawiała sobie za cel „podniesienie stanu robotniczego pod względem religijno-moralnym, materialnym i narodowym”. Radomski oddział, z inicjatywy ks. Teofila Kopydłowskiego, zawiązano już w lipcu 1905.

Jedna z najbardziej aktywnych w Radomiu w okresie międzywojennym żydowskich organizacji charytatywnych. W 1916 roku założył ją dr Ignacy Levi, prawdopodobnie z inicjatywy rabina Chila Kestenberga. Swoją siedzibę Ezra miała w budynku przy ul. Długiej (obecnie ul. Traugutta 52).

Najpierw, gdy o tysiącach Polaków zamordowanych przez rosyjskie NKWD w Katyniu mówiło się tylko w domowym zaciszu, był drewniany krzyż. A konkretnie – brzozowy, ze zbitych na krzyż brzozowych konarów, nawiązujący w ten sposób do brzozowych lasów w miejscach straceń.

Początki dzielnicy Planty sięgają lat dwudziestych XX wieku, kiedy to na części dawnego folwarku Mariackie, przy wytyczonych wówczas ulicach: Kościuszki, Traugutta i Dowkontta wybudowano nowoczesne, pierwsze w mieście, osiedle mieszkaniowe dla pracowników Fabryki Broni.

W 1816 roku Radom stał się siedzibą władz województwa sandomierskiego – jednego z województw utworzonego rok wcześniej Królestwa Polskiego. Ponieważ w mieście nie było odpowiedniego budynku – nie tylko reprezentacyjnego, ale także na tyle obszernego, by pomieścił wszystkich urzędników – zdecydowano o postawieniu nowego gmachu dla komisji wojewódzkiej.