Za nami finałowa gala Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza. W tym roku do nagrody zgłoszono 100 książek. Natomiast nominowano pięć osób: Macieja Bobulę za zbiór opowiadań „Szalejów”, Dominikę Horodecką za „Wdech i wydech”, Jolantę Jonaszko za „Portrety”, Aleksandrę Lipczak za książkę „Lajla znaczy noc” i Macieja Topolskiego za „Niż”. Wszyscy nominowani otrzymali statuetki i czeki na 5 tys. zł ufundowane przez marszałka województwa mazowieckiego.
Decyzją kapituły tegoroczną laureatką nagrody została Aleksandra Lipczak. Laureatka oprócz nagrody pieniężnej w wysokości 40 tys. zł, otrzymała też lornetkę, symbol gombrowiczowskiego podglądania świata. „Lajla znaczy noc” Aleksandry Lipczak to eseistyczno – reporterska opowieść o Al-Andalus, czyli arabsko-islamskiej Hiszpanii i dziedzictwie Europy.
Kapituła wyróżniała tę książkę ze względu na jej odmienność, zarówno wobec klasycznych reportaży, jaki i klasycznych esejów. - Lipczak opowiada o średniowiecznej Andaluzji, ale pisze też o współczesnym świecie. Co ważne, pisze tak, że jesteśmy porwani rytmem, swobodą i zarazem precyzją tej prozy. W tle jej opowieści kryją się kryzysy, zapaści społeczne, wykluczenia, migracje, moralna panika jako rekcja na inność. Autorka szuka odpowiedzi na aktualne pytania w odległych czasach. Są one związane z możliwością i koniecznością zamieszkiwania tego samego skrawka ziemi przez różnych ludzi, różne języki, różne religie, wartości – mówiła w laudacji Anna Kałuża, członkini jury. - Ta świetnie napisana obrazowa opowieść dostrzega konflikty i walkę ideologii zbliżającą casus Hiszpanii do innych krajów, także Polski. Muszą się one zmagać z wielością często kłamliwych i sprzecznych interpretacji własnych dziejów. Współczesną wersję rozważań Lipczak stanowi bez wątpienia to, że akceptacja obcości jest bardziej płodna i pożywna niż kultura wymazywania i rugowania.
Książka Aleksandry Lipczak – jak mówi sam o niej autorka – jest to opowieść o współistnieniu, między chrześcijanami, Żydami i muzułmanami. - Wydawało mi się, że taka opowieść o średniowiecznej Al-Andalus jest taka niejednoznaczna, inna od tej historii białej, chrześcijańskiej Europy do której jesteśmy przyzwyczajeni. Rzuca bardzo ciekawe światło i daje do myślenia o tym, jak wygląda nasza polityka i nasze myślenie o nas samych dzisiaj i że była to jakaś odpowiedź przede wszystkim na islamofobię, która się rozszalała w Polsce i Europie po 2015 roku – mówiła podczas gali Aleksandra Lipczak
Laureatka korzystając z okazji zabrania głosu podczas gali wygłosiła poruszający apel, nawiązujący do tego, co obecnie dzieje się na granicy polsko-białoruskiej. - Wczoraj polski sejm przyjął ustawę legalizującą to, co się dzieje na naszej wschodniej granicy, legalizującą tortury, wywożenie ludzi bez dania im jakichkolwiek szans na to by się ubiegać o ochronę międzynarodową – mówiła laureatka. - Nie pozwalajmy, by nasze państwo rzekomo w naszym imieniu dopuszczało się takich zbrodni, aby traktowało tak bestialsko ludzi, których jedyną przewiną jest to, że szukają w Europie bezpiecznego schronienia – apelowała.
W tym roku po raz pierwszy kapituła wręczyła także nagrodę dodatkową – miesięczną rezydencję w Vence na południu Francji, mieście, w którym ostatnie lata życia spędził Witold Gombrowicz. Otrzymał ją Maciej Bobula za zbiór opowiadań pt. „Szalejów” napisanych między 2014 a 2016 r. Szalejów to rodzinna wieś autora. - „Szalejów” Macieja Bobuli to współczesny obraz wsi w Kotlinie Kłodzkiej, nakreślony z empatią, ale też krytycyzmem i dystansem. Autor opisuje swoich wiejskich bohaterów z wielką subtelnością językową. Wszystko jest tu wiarygodne i wydaje się przeżyte – mówił Zbigniew Kruszyński, członek kapituły.
Przypomnijmy, nagrodę literacką im. Witolda Gombrowicza ustanowił samorząd Radomia w 2015 roku. Rok później została wręczona po raz pierwszy. Przyznawana jest za debiut, rozumiany w nieco szerszym kontekście: jako pierwsza lub druga książka danego autora, napisana prozą artystyczną w języku polskim.
- Dzisiaj podczas szóstego finału możemy powiedzieć, że to jest już znaczące wyróżnienie. Nasza nagroda na pewno daje szansę i nadzieję młodym twórcom, którzy patrzą na rzeczywistość niekoniecznie zgodnie z utartymi schematami. To nagroda, która otwiera nowe kierunki i trendy w literaturze - mówił prezydent Radomia Radosław Witkowski.
Przez sześć lat do nagrody – co świadczy o jej randze – zgłoszono blisko pół tysiąca książek z całej Polski.
Uroczystą galę wręczenia nagrody uświetnił występ Ewy Bem.
Napisz komentarz
Komentarze