Terapia marihuaną medyczną - na co pomaga i jak wygląda leczenie w 2025 roku?

Medyczna marihuana jest dostępna w Polsce od 2017 roku jako surowiec farmaceutyczny na receptę lekarską. Preparaty konopne zawierają kontrolowane poziomy kannabinoidów, głównie THC i CBD, przeznaczone wyłącznie do użytku terapeutycznego pod nadzorem lekarskim. Regulowane są przez ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii oraz przepisy wykonawcze Ministerstwa Zdrowia.

Aktualne przepisy prawne

Recepty na preparaty medycznej marihuany może wystawiać każdy lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu w Polsce. Od 7 listopada 2024 roku obowiązuje nowy wymóg przeprowadzenia wizyty stacjonarnej przy rozpoczynaniu terapii, co oznacza że nie ma możliwości uzyskania pierwszej recepty przez teleporadę. Recepta jest ważna przez 30 dni i może obejmować zapas na maksymalnie 90 dni leczenia.
Wszystkie produkty muszą spełniać standardy Farmakopei Europejskiej i są dostępne wyłącznie w autoryzowanych aptekach. Koszty leczenia nie są refundowane przez system ubezpieczeń zdrowotnych, co oznacza że pacjenci ponoszą pełne wydatki związane z terapią. Ceny preparatów wahają się od 35 do 65 złotych za gram, w zależności od zawartości kannabinoidów.

Mechanizm działania

Kannabinoidy oddziałują z układem endokannabinoidowym, który jest naturalnym systemem regulacyjnym w organizmie człowieka. System ten składa się z receptorów CB1 zlokalizowanych głównie w mózgu i układzie nerwowym oraz receptorów CB2 obecnych w układzie odpornościowym i tkankach obwodowych. Dodatkowo obejmuje endokannabinoidy produkowane przez organizm oraz enzymy odpowiedzialne za ich syntezę i degradację.
THC działa głównie przez receptory CB1 i może wywoływać efekty psychoaktywne oraz potencjalne działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. CBD ma bardziej złożony mechanizm działania, nie wywołuje odurzenia i może wykazywać właściwości przeciwpadaczkowe, przeciwlękowe i neuroprotekcyjne. Dokładne mechanizmy działania kannabinoidów nie są w pełni poznane i wymagają dalszych badań.

Możliwe zastosowania medyczne

W neurologii medyczna marihuana może być rozważana w przypadku padaczki lekoopornej, szczególnie zespołów Dravet i Lennox-Gastaut, gdzie preparaty CBD wykazały skuteczność w badaniach klinicznych. Może również znajdować zastosowanie w leczeniu spastyczności towarzyszącej stwardnieniu rozsianemu, niektórych objawów choroby Parkinsona, stwardnienia zanikowego bocznego oraz zespołu Tourette'a.
W onkologii preparaty konopne mogą wspierać leczenie nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią, gdy standardowe leki przeciwwymiotne okazują się nieskuteczne. Mogą również pomagać w stymulacji apetytu u pacjentów z anoreksją nowotworową oraz wspierać leczenie bólu nowotworowego opornego na standardowe analgetyki.
W leczeniu przewlekłego bólu medyczna marihuana może być opcją w przypadku bólu neuropatycznego, fibromialgii, bólów migrenowych oraz bólu towarzyszącego chorobom reumatoidalnym. W psychiatrii może być rozważana w wybranych przypadkach zespołu stresu pourazowego, niektórych zaburzeń lękowych oraz bezsenności towarzyszącej przewlekłym schorzeniom.

Przeciwwskazania i ograniczenia

Medyczna marihuana nie może być stosowana przez kobiety w ciąży i podczas karmienia piersią ze względu na potencjalne ryzyko dla płodu i noworodka. Bezwzględnymi przeciwwskazaniami są również aktywne psychozy, schizofrenia, ciężkie zaburzenia osobowości oraz uczulenie na składniki preparatu. Wiek poniżej 18 lat stanowi względne przeciwwskazanie, z wyjątkiem szczególnych przypadków pediatrycznych wymagających leczenia w ośrodkach specjalistycznych.
Względne przeciwwskazania wymagają szczególnie ostrożnej oceny przez lekarza i obejmują historię uzależnień od substancji psychoaktywnych, choroby sercowo-naczyniowe, zaburzenia nastroju w wywiadzie oraz jednoczesne stosowanie leków psychotropowych. Pacjenci z tymi schorzeniami mogą wymagać intensywniejszego monitorowania podczas terapii.
Podczas stosowania medycznej marihuany pacjenci nie mogą prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn wymagających pełnej sprawności psychofizycznej ze względu na możliwe zaburzenia koncentracji i koordynacji ruchowej.

Dostępne formy i dawkowanie

W polskich aptekach najczęściej dostępną formą jest susz do waporyzacji, który pozwala na precyzyjne dawkowanie i szybki początek działania przy unikaniu szkodliwych produktów spalania. Dostępne są również olejki konopne w ograniczonym zakresie, które zapewniają dłuższe działanie, oraz inne preparaty sporządzane przez apteki według indywidualnych recept.
Dawkowanie ustala indywidualnie lekarz prowadzący, uwzględniając rodzaj i nasilenie objawów, masę ciała pacjenta, tolerancję na kannabinoidy oraz jednoczesne stosowanie innych leków. Zazwyczaj stosuje się zasadę "zacznij nisko, zwiększaj powoli", rozpoczynając od minimalnych dawek i stopniowo je zwiększając pod nadzorem medycznym.
Właściwy sposób stosowania jest kluczowy dla bezpieczeństwa i skuteczności terapii. Pacjenci otrzymują szczegółowe instrukcje od lekarza oraz farmaceuty dotyczące metod podawania, przechowywania preparatów oraz rozpoznawania potencjalnych działań niepożądanych.

Proces kwalifikacji i leczenia

Kwalifikacja do terapii rozpoczyna się od obowiązkowej wizyty stacjonarnej u lekarza, podczas której specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny i analizuje dokumentację choroby. Medyczna marihuana nie jest terapią pierwszego wyboru i może być rozważana dopiero po wyczerpaniu lub nieskuteczności standardowych metod leczenia.
Po pozytywnej kwalifikacji lekarz wystawia receptę, określając rodzaj preparatu, dawkowanie oraz instrukcje stosowania. Podczas leczenia wymagane są regularne wizyty kontrolne, maksymalnie co 90 dni, podczas których lekarz monitoruje skuteczność terapii, ocenia działania niepożądane i w razie potrzeby modyfikuje leczenie.
Pacjent powinien być edukowny o właściwym stosowaniu preparatów, konieczności przestrzegania zaleceń dawkowania oraz zgłaszania wszelkich niepokojących objawów. Prowadzenie dziennika objawów i reakcji na leczenie może pomóc lekarzowi w optymalizacji terapii.

Działania niepożądane i bezpieczeństwo

Najczęstsze działania niepożądane obejmują zawroty głowy, senność, zaburzenia koncentracji, suchość w ustach oraz zmiany ciśnienia krwi i tętna. THC może wywoływać działania psychoaktywne, które mogą być niepożądane u niektórych pacjentów i wpływać na zdolność wykonywania codziennych czynności.

Preparaty muszą być przechowywane zgodnie z instrukcjami, w miejscu niedostępnym dla dzieci i innych osób. Pacjenci nie mogą dzielić się preparatami z innymi osobami, ponieważ są one przepisane indywidualnie i przeznaczone wyłącznie dla konkretnego pacjenta.

Informacja prawna: Artykuł ma charakter edukacyjny i nie stanowi porady medycznej. Wszystkie decyzje dotyczące leczenia należą wyłącznie do wykwalifikowanego lekarza. Informacje aktualne na lipiec 2025 roku.

Artykuł powstał przy współpracy z https://drweed.pl/