Młodzianów
Równoległa do ul. Józefa Marjańskiego, prostopadła do ul. Południowej.
Pułkownik artylerii Wojska Polskiego, pośmiertnie awansowany na generała brygady. Uczestnik walk pod Kockiem. Wzięty do niewoli przez Niemców, trafił do obozu przejściowego w Dęblinie, z którego został przeniesiony do Radomia.
Adam Józef Aleksander Epler urodził się 1 grudnia 1891 roku we Lwowie. Wychowywał się w zamożnej rodzinie -ojciec Edward był inżynierem kolejowym i wiceburmistrzem Lwowa, matka Maria zajmowała się domem.
W 1909 roku Adam ukończył Gimnazjum Klasyczne w Chyrowie i podjął studia na Uniwersytecie Lwowskim; w sumie zaliczył osiem semestrów w latach 1909-1912 i 1913-1914.
W 1912 roku Adam Epler został powołany, na rok, do armii austro-węgierskiej; w XI Brygadzie Artylerii ukończył szkołę oficerów rezerwy. W czasie I wojny światowej walczył na froncie włoskim. 1 maja 1915 otrzymał stopień podporucznika rezerwy, a we wrześniu 1916 awansował na porucznika. Podczas I wojny światowej walczył na froncie włoskim. W 1918 ukończył kurs dowódców baterii, zorganizowany w 10. Armii, stacjonującej w Trydencie.
Adam Epler ożenił się z Zofią z Murczyńskich. 18 sierpnia 1919 roku Eplerom urodził się syn – Zbigniew.
Po upadku monarchii austro-Węgierskiej, 13 listopada 1918 roku, Adam Epler zgłosił się do do Stacji Zbornej Oficerów Artylerii w Krakowie i w kilka dni potem otrzymał przydział do 1. Krakowskiego Pułku Artylerii Polowej, na stanowisko dowódcy baterii. Z tym pułkiem przeszedł szlak bojowy w czasie wojny o granice wschodnie w 1919, potem walczył jako dowódca baterii i dywizjonu w 3. Pułku Artylerii Polowej Legionów w wojnie bolszewickiej 1920.
Po wojnie Epler ukończył półroczny kurs dowódców dywizjonów w Toruniu i został awansowany do stopnia majora. W latach 1922-1929 przebywał w garnizonie zamojskim, gdzie stacjonowała 3. Dywizja Piechoty Legionów. Był dowódcą I dywizjonu, kwatermistrzem pułku, zastępcą dowódcy i p.o. dowódcy pułku. Bardzo go chwalił dowódca 3. Dywizji, płk Stanisław Kwaśniewski: „Podpułkownik Epler posiada bardzo wybitne wartości taktyczne, bardzo dobry artylerzysta. Nadzwyczajnie sprytny, posiada szerokie horyzonty, szybko się orientuje, bardzo dobry prelegent. Inteligencja nadzwyczajna, podobnie i bystrość umysłu”.
22 marca 1929 roku Adam Epler został przeniesiony do 28. pułku artylerii lekkiej w Zajezierzu koło Dęblina, na stanowisko dowódcy. Miał wielkie zasługi jako organizator koszar, parku przykoszarowego i bazy socjalnej dla kadry i żołnierzy. W tym czasie był też słuchaczem VII Kursu Wyższych Dowódców Artylerii przy Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie.
13 października 1935 roku objął stanowisko II dowódcy piechoty dywizyjnej 20. Dywizji Piechoty w Baranowiczach. Na tym stanowisku służył do wybuchu II wojny światowej.
W czasie kampanii wrześniowej 1939, zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym, objął dowództwo Ośrodka Zapasowego 20. DP w Słonimie, gdzie w dość krótkim czasie zorganizował zgrupowanie „Kobryń” w sile prawie pełnej dywizji piechoty. Zgrupowanie walczyło pod rozkazami gen. Franciszka Kleeberga w Samodzielnej Grupie Operacyjnej „Polesie”. Jednostki dowodzonej przez Adama Eplera dywizji wzięły udział w walkach z wojskami radzieckimi - 29 września pod wsią Jabłoń i 30 września pod Milanowem na Lubelszczyźnie. Walczył także z Niemcami pod Kockiem, a jego udział w tej bitwie uznawany jest jako wybitny.
Po złożeniu broni 6 października 1939 roku Adam Epler trafił do niewoli, ale Niemcy pozwolili mu zachować szablę oficerską. Najpierw przebywał w obozie przejściowym w Dęblinie, potem został przeniesiony do Radomia. Stąd - z pomocą radomskich harcerzy, a zwłaszcza rodziny porucznika Jończyka - zdołał uciec. Wrócił do Krakowa, gdzie wstąpił do konspiracyjnej Organizacji Orła Białego; posługiwał się pseudonimem „Kobylański”. Zagrożony aresztowaniem, zdecydował się na ucieczkę – przez Słowację, Węgry i państwa bałkańskie przedarł się na Bliski Wschód, gdzie do końca grudnia 1940 dowodził stacjonującą wówczas w Egipcie Legią Oficerską.
Po wojnie osiadł w Londynie, gdzie zmarł 24 października 1965 roku.
27 października 1994 Prezydent RP Lech Wałęsa awansował go pośmiertnie do stopnia generała brygady.
Napisz komentarz
Komentarze