Założycielem obu szkół byli Józef Temerson - działacz społeczny, działacz Rady Miejskiej Radomia i kierownik radomskiego oddziału Banku Handlowego w Łodzi oraz Icchak Tynowicki, który potem prowadził kancelarię szkolną. Opiekę nad szkołami miało sprawować specjalnie w tym celu powołane Towarzystwo „Przyjaciół Wiedzy”, którego członkami byli zasymilowani bogaci Żydzi radomscy.
Według koncesji wydanej przez Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego z 6 września 1927 powstało 8-klasowe gimnazjum koedukacyjne typu humanistycznego, którego właścicielem było Towarzystwo Żydowskich Szkół Średnich „Przyjaciół Wiedzy” w Radomiu. Dyrektorem szkoły był Henoch Hurwicz. W końcu lat 20. XX wieku klasy pierwsze gimnazjum (podwstępna i wstępna) oraz tzw. mała freblówka, którą kierowała Alicja Hurwicz, żona Henocha, uczyły się przy ul. Mariackiej. Dopiero od klasy czwartej uczniowie uczęszczali do szkoły przy ul. Kilińskiego.
Autorzy „Księgi Pamiątkowej Żydów Radomskich” (Radom 2017) tak wspominali gimnazjum: „Jedyna żydowska szkoła średnia była źródłem ogromnej dumy dla żydowskiej społeczności Radomia (…). Działała w krajowej sieci szkół syjonistycznych nadzorowanej przez Centralne Stowarzyszenie Szkół Żydowskich z siedzibą w Łodzi. Dwujęzyczne hebrajsko-polskie szkoły znane były w całym kraju ze swoje świetnej organizacji i wysokich standardów nauczania. Program był taki sam jak w szkołach państwowych, z tą różnicą, że tutaj było 12 dodatkowych godzin w tygodniu na przedmioty hebraistyczne.
Zarówno program ogólny, jak i hebraistyczny były na wysokim poziomie. Największy nabór do szkoły średniej wyniósł 600 uczniów (…). Szkoła średnia miała wybitnych nauczycieli, autorytety w swoich dziedzinach. Wymieńmy chociaż: inżynierów Borensteina i Eisenberga (fizyka), Balę Speisman-Goldberg i Rafaela Holcknera (matematyka), panów Friedmana i Schützera (łacina), Polę Stieler (nauki przyrodnicze), pannę Hber (historia), pannę Rosen i Frenkiel (niemiecki), pannę Gliksman (polski). Przedmioty hebraistyczne (gramatyka, literatura, Biblia, historia Żydów) były nauczane przez: Peltę Muskatblita, Elchanana, Schützera, Leiba Milmana, dra Grayewera, Isaaca Worcsmana i Josepha Kormana.
Dyrektorami szkoły byli kolejno panowie: Einhorn, Zieliński, Russa i Hurwitz. Większość nauczycieli zginęła z rąk nazistów (…). Absolwenci szkoły wchodzili w życie bogatsi o wysokie ideały i wielkie zrozumienie dla poszanowania ludzkich wartości. Wielu zrobiło wybitne kariery w świecie nauki, polityki i wolnych zawodach. Niestety, Holocaust przeżyli nieliczni”.
Na postawie informacji zawartych na stronie Szlak Pamięci Żydów Radomskich „Ślad”
Napisz komentarz
Komentarze