Monumentalny, dwukondygnacyjny budynek w stylu neoklasycystycznym. Jedenastoosiowa elewacja frontowa przedzielona jest trzema ryzalitami, ozdobionymi pilastrami doryckimi w wielkim porządku. Ryzalit środkowy tworzy portyk ozdobiony tympanonem i zwieńczony płaską kopułą. Parter zdobiony jest boniowaniem. W ryzalitach, między oknami I i II piętra, dekoracje sztukatorskie. Cała bryła zwieńczona jest fryzem tryglifowym.
Po 1945 r. przebudowano otoczenie budynku, likwidując ozdobne ogrodzenie i schody przed wejściem głównym. Największym i najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniem budynku jest dawna sala operacyjna, obecnie hall. Zdobią go pilastry jońskie wspierające gzyms oraz sklepienie kolebkowe. Cennym elementem zabytkowym jest kunsztownie wykonana, unikatowa więźba kopuły.
W październiku 1873 r. otworzono w Radomiu oddział Banku Polskiego – centralnej instytucji bankowej Królestwa Polskiego. Kiedy w 1886 r. zlikwidowały ją władze carskie, a majątek przejął kantor warszawski rosyjskiego Banku Państwa. Radomski oddział obejmował swoim zasięgiem gubernię kielecką i radomską. Mieścił się w jednej z kamienic czynszowych przy obecnej ul. Żeromskiego, ale nie był to ideał siedziby. Taki stan rzeczy należało zmienić, więc w 1909 r. władze banku kupiły plac przy ówczesnej ul. Lubelskiej 43/45, by tu postawić reprezentacyjny gmach. Obiekt powstał w latach 1910-1919, według projektu architekta Zygmunta Słomińskiego. Do niewykończonego jeszcze budynku Bank Państwa wprowadził się przed wybuchem I wojny światowej, ale jeszcze w 1914 r., w związku z nadchodzącym frontem, ewakuował się do Rosji. Rosyjski Bank Państwa rozwiązano w 1917 r.
W okresie II Rzeczypospolitej budynek zajmował, powołany w 1924 r., Bank Polski. Z kolei podczas II wojny światowej gmach był siedzibą niemieckiej kasy kredytowej. W latach 1945-2002 w gmachu przy ul. Żeromskiego 43/45 funkcjonował oddział Narodowego Banku Polskiego, a od 2003 do 2018 - Sąd Rejonowy. Od dwóch lat mieści się tutaj Prokuratura Rejonowa Radom - Wschód.
W 2011 roku dawna siedziba Banku Państwa została wpisana do rejestru zabytków. „Budynek z zachowanymi elewacjami, detalem architektonicznym, więźbą dachową oraz układem i dekoracją wnętrz stanowi charakterystyczny i reprezentacyjny obiekt w pierzei ul. Żeromskiego. Na szczególną uwagę zasługuje bogata w detal architektoniczny fasada budynku z reprezentacyjnym pseudportykiem w wielkim porządku doryckim. Wewnątrz główną oś kompozycyjną stanowi hol przesklepiony kolebką, z oknami półokrągłymi w lunetach, z rzędami pilastrów jońskich wspierających wydatny gzyms. Duże wartości zabytkowe ma oryginalna więźba dachowa, zwłaszcza więźba kopuły wyróżniająca się doskonałym wykonawstwem” - czytamy w uzasadnieniu wpisu do rejestru zabytków.
Napisz komentarz
Komentarze