Witold Gombrowicz urodził się 4 sierpnia 1904 r. w Małoszycach pod Opatowem. Był najmłodszym z czworga dzieci Jana Onufrego herbu Kościesza i Antoniny Marceliny z domu Ścibor-Kotkowskiej herbu Ostoja. Został ochrzczony 8 września w kościele Wszystkich Świętych we wsi Wszechświęte jako Marian Witold Gombrowicz. Dzieciństwo spędził w dworku we Wsoli pod Radomiem (obecnie mieści się tam muzeum jego imienia). Wracał tu potem dość regularnie w latach 1924-
1939. Przygotowywał się do egzaminów, odpoczywał, uprawiał sport i pisał m.in. fragmenty „Ferdydurke”.
Po opuszczeniu dworu w Małoszycach w 1911 r., Gombrowiczowie przenieśli się do Warszawy. Witold ukończył tam Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki, a potem studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim i w 1927 r. zdobył tytuł magistra. Przez mniej więcej rok przebywał w Paryżu, niezbyt pilnie przykładając się do studiów w Institut des Hautes Études Internationales. Większą rolę w trakcie pobytu we Francji odegrały kontakty z młodzieżą studencką i wyjazd nad Morze Śródziemne.
Po powrocie do kraju rozpoczął aplikację sędziowską, lecz wkrótce ją porzucił. Na przełomie lat 20. i 30. zaczęły powstawać opowiadania, które ukazały się następnie drukiem jako „Pamiętnik z okresu dojrzewania”. Od chwili debiutu książkowego felietony literackie i recenzje Gombrowicza publikowane były w prasie, głównie w „Kurierze Porannym”. Obracał się w grupie młodych pisarzy i intelektualistów w warszawskich kawiarniach Zodiak i Ziemiańskiej. Rozgłos w kołach literackich zyskał po opublikowaniu powieści „Ferdydurke”.
Przed samym wybuchem II wojny światowej Gombrowicz jako dziennikarz wziął udział w dziewiczym rejsie polskiego statku pasażerskiego MS Chrobry do Ameryki Południowej. Wiadomości jakie dotarły do niego z kraju sprawiły, że postanowił przeczekać wojnę w Buenos Aires w Argentynie. Pozostał tam jednak aż do 1963 r. okresowo żyjąc, szczególnie w czasie wojny, na granicy ubóstwa. Jednak zdobycie skromnej posady urzędniczej pozwoliło mu kontynuować pisanie. Zyskał sławę dopiero w ostatnich latach życia. Znalazł się wtedy w gronie kandydatów do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (w latach 1966 i 1968). Nagrody tej jednak nigdy nie otrzymał.
W 1951 r. nawiązał współpracę z emigracyjnym miesięcznikiem „Kultura” wydawanym w Paryżu. W tym czasopiśmie drukował aż do śmierci swój „Dziennik”, który ukazywał się sukcesywnie w formie książkowej. Swoimi dziełami („Ślub”, „Operetka”, „Trans-Atlantyk”, „Pornografia”, „Kosmos”) wzbudzał emocje, prowokował dyskusje, demaskował, rozprawiał się z nienaruszalnymi do tej pory stereotypami.
W 1963 r. przyjechał do Berlina na zaproszenie Fundacji Fonda, potem zaś wyjechał do Francji, gdzie ożenił się z kanadyjską romanistką Ritą Lacrosse i osiadł na stałe w Venice koło Nicei. Tam zmarł 26 lipca 1964 r.
Po jego śmierci Rita Gombrowicz stała się oddaną propagatorką jego twórczości. Często przyjeżdżała do Radomia – rodzinnych stron swojego męża – uczestnicząc w przeglądach jego sztuk dramatycznych podczas kolejnych Międzynarodowych Festiwali Gombrowiczowskich.
W setną rocznicę urodzin pisarza Sejm RP ogłosił 2004 rokiem Gombrowicza w Polsce.
Miejska Rada Narodowa ulicy na Firleju nadała imię Witolda Gombrowicza 29 marca 1985 roku.
Napisz komentarz
Komentarze