Nie tylko pigułka

Antykoncepcja to działanie mające na celu uniemożliwienie zapłodnienia w wyniku współżycia. Dzięki niej możesz świadomie kontrolować poczęcie dziecka. Jak pisze w swojej książce „Antykoncepcja. Planowanie rodziny u progu XXI w.” lek. med. Eugeniusz Siwik: „Nowoczesne metody planowania rodziny są bezpieczne. Preparaty antykoncepcyjne nie są toksyczne, nawet jeśli zostaną niewłaściwie zastosowane. Podczas stosowania metod antykoncepcyjnych, takich jak: prezerwatywa, substancje plemnikobójcze i naturalne planowanie rodziny, jedynie ważne czynniki mogą być przyczyną przypadkowej ciąży.”

Naturalnie czy nie?
Obecnie jest wiele metod antykoncepcji, lecz nie wszystkie mogą być dobre dla określonej grupy kobiet. To sprawa indywidualna i należy się dobrze zastanowić przed wyborem sposobu regulowania płodności, ponieważ zła decyzja może nieść za sobą przykre konsekwencje. Przed rozpoczęciem stosowania jakiejkolwiek antykoncepcji należy skonsultować się z ginekologiem, który zleci niezbędne badania oraz przeprowadzi wywiad lekarski.

Naturalne metody polegają na powstrzymywaniu się od współżycia w dni cyklu miesiączkowego określone jako płodne. Ich wadą jest brak zabezpieczenia przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jest dobrym rozwiązaniem dla kobiet, które mają regularne cykle miesiączkowe, dobrze znają swoje ciało i mają stałego partnera.

Metoda termiczna polega na pomiarze i interpretacji temperatury ciała, która zmienia się w ciągu całego cyklu. Temperaturę należy mierzyć codziennie rano. Trzeba także brać pod uwagę czynniki, które wpływają na zakłamanie odczytu – przeziębienie, stan zapalny dziąseł czy stres. Pod względem skuteczności jest oceniana jako bardzo niska, lecz bezpieczna dla zdrowia.

Można również stosować metodę kalendarzykową, która polega na notowaniu przebiegu następujących po sobie cyklów, określaniu ich długości i wyznaczaniu w ten sposób terminów występowania owulacji. W tym przypadku również choroba, stres oraz podróż może wpłynąć na zmianę cyklu. Jest uznawana za metodę zawodną i przestarzałą podobnie jak stosunek przerywany. Polega on na wycofaniu członka z pochwy przed wytryskiem, co ma na celu uniknięcie zapłodnienia. Jest to jednak bardzo ryzykowne oraz stresujące.

Metoda Billingsów polega na obserwacji śluzu szyjkowego. Na podstawie zmian jego barwy i konsystencji wyznaczamy dni płodne. Metoda ta również jest oceniana jako zawodna. Najlepszy efekt może odnieść stosowanie wszystkich trzech powyższych metod jednocześnie.

Karmienie piersią sprawia, iż u kobiet po porodzie występuje okres niepłodności. Prolaktyna odpowiedzialna za produkcję mleka hamuje owulację. Jest to względnie skuteczny sposób do chwili, gdy dziecko karmione jest wyłącznie piersią, bez dokarmiania, a u matki nie wystąpiła jeszcze pierwsza miesiączka od czasu porodu.

Do mechanicznych metod antykoncepcji zaliczamy wkładkę wewnątrzmaciczną, potocznie zwaną „spiralką”. Zakłada ją lekarz ginekolog. Uwalnia ona stopniowo hormony, które utrudniają zapłodnienie komórki jajowej i jej zagnieżdżenie się w jamie macicy. Jest to metoda skuteczna, lecz niewskazana dla kobiet, które jeszcze nie rodziły dzieci lub miały za sobą poronienia w przeszłości. Może powodować zapalenie przydatków oraz nie chroni przed chorobami wenerycznymi i AIDS.

Dostępne są także na rynku prezerwatywy przeznaczone dla mężczyzn oraz kapturki dla kobiet. Przy odpowiednim stosowaniu jest to metoda skuteczna oraz chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Wadą tego rozwiązania jest stres podczas stosunku związany z obawą przed pęknięciem/zsunięciem się prezerwatywy oraz zmniejszenie odczuwanych doznań.

Jeżeli jednak nie zdążyłyśmy się zabezpieczyć lub np. pękła prezerwatywa, możemy jeszcze zażyć tak zwaną „Pigułkę Po” stosunku. Zawiera ona duże stężenie hormonów i stosuje się ją w awaryjnych sytuacjach. Jej skuteczność ocenia się na wysoką pod warunkiem, że została zażyta maksymalnie w ciągu 72 godzin od stosunku.

Jedną z metod chemicznych dostępną w Polce są globulki dopochwowe – rozpuszczają się w pochwie w postaci pianki. Można równocześnie stosować je z prezerwatywą jako uzupełnienie zabezpieczenia, ponieważ substancja czynna zawarta w globulce nie uszkodzi lateksu. Należy używać nowej globulki przy każdym kolejnym stosunku. Są mało skuteczne przy stosowaniu jako jedynej formy antykoncepcji. Dostępne bez recepty.

Obecnie medycyna skupiła się na udoskonalaniu antykoncepcji hormonalnej, w której mamy szeroką gamę środków do wyboru. Uznawane za najskuteczniejsze, jednak nie chronią przed chorobami wenerycznymi oraz AIDS. Są wśród nich między innymi doustne tabletki antykoncepcyjne, które zawierają w swoim składzie progestageny i estrogeny – utrudniają przedostanie się plemników, hamują jajeczkowanie oraz wpływają na regulację cyklu. Na rynek weszły już pigułki IV generacji, które eliminują w dużym stopniu takie skutki uboczne jak wzrost masy ciała, zmiana nastrojów czy spadek libido. Dostępne tylko na receptę. Jest to metoda, która wymaga sumienności w przyjmowaniu tabletek. Niektóre z nich nie są wskazane dla kobiet palących papierosy. Należy również wystrzegać się dużych ilości alkoholu.

Inne środki hormonalne to plastry oraz zastrzyki. Te ostatnie są o tyle wygodne, że przyjmuje się je raz na trzy miesiące. Jednak w przypadku wystąpienia skutków ubocznych trzeba czekać na ich ustąpienie aż środek przestanie działać, ponieważ mają przedłużone działanie.