Jego twórcy wyobrażali sobie, że stowarzyszenie przyciągnie tych katolików, którzy chcieli działać, mieć wpływ na rzeczywistość, ale nie wyobrażali sobie, że zapiszą się do partii. W latach stalinowskich Pax zmierzał do uzyskania pozycji jedynego pośrednika między komunistycznymi władzami Polski a Kościołem. Współpracował z ruchem „księży patriotów” - popierających władzę ludową i zmiany zachodzące w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej po 1944 roku, atakował Episkopat Polski za rzekome dążenie do przywrócenia kapitalizmu, popierał uwięzienie prymasa Stefana Wyszyńskiego czy sfingowany proces biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka, oskarżonego o próbę obalenia przemocą ustroju.
Pax miał monopol na wydawanie „katolickiej” prasy – tygodników „WTK”, „Zorzy. Ilustrowanego Tygodnika Katolików” i „Kierunków” oraz dziennika „Słowo Powszechne”. Dysponował też własnym wydawnictwem - Instytutem Wydawniczym „Pax”.
Po 1956 Pax zajął bardziej kompromisowe stanowisko. Pozostając częścią systemu władzy, próbował prezentować katolickie stanowisko, zwłaszcza w takich kwestiach jak nauka społeczna Kościoła i kwestia przerywania ciąży. W tym czasie działało lub współdziałało ze stowarzyszeniem wielu byłych żołnierzy i oficerów AK. Stowarzyszenie publikowało książki, które gdzie indziej nie mogły się legalnie ukazać, prowadziło jedyne w Polsce świeckie katolickie Liceum Ogólnokształcące pw. św. Augustyna w Warszawie, wspierało materialnie byłych żołnierzy AK. Prowadziło działalność kulturalną, utworzyło też własną spółdzielnię mieszkaniową.
W Radomiu Stowarzyszenie „Pax” utworzyło swoje struktury w grudniu 1956 roku. Pięć lat później powstał oddział powiatowy, a w 1975 – Wojewódzki Oddział Pax, któremu przewodniczył Tadeusz Purtak.
W 1961 roku radomski Pax otrzymał do dyspozycji lokal w kamienicy przy ul. Traugutta 40. Działał na polu kultury, oświaty, turystyki i formacji światopoglądowej swoich członków. Organizował cykliczne spotkania, sympozja, wystawy i konkursy. Przy oddziale funkcjonował m.in. Ośrodek Promocji Kultury Regionalnej, Klub Młodych Małżeństw oraz Klub Samotnej Matki. Prowadził też sklep „Veritas”.
Na początku lat 90. Stowarzyszenie „Pax” liczyło w Radomiu ok. 600 członków.
W w wyniku przemian demokratycznych Pax stracił na znaczeniu i przestał prowadzić działalność polityczną. Od 1993 roku jego kontynuacją, także w Radomiu, było stowarzyszenie Civitas Christiana”. Cztery lata później, uznane przez Kościół katolicki w Polsce za organizację katolicką, zmieniło nazwę na Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”. Również w naszym mieście ma swój oddział, nadal przy ul. Traugutta, ale kilka numerów dalej.
Napisz komentarz
Komentarze