Uroczystości rozpoczęły się tradycyjnie pod pomnikiem Radomskiego Czerwca ‘76 mszą i złożeniem kwiatów. Zapowiadany szef Solidarności Piotr Duda nie przyjechał, zamiast niego wystąpił Zdzisław Maszkiewicz, przewodniczący Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" Ziemia Radomska. I mocno zdystansował się do niedawno ogłoszonego pomysłu Andrzeja Sobieraja, szefa Stowarzyszenia Osób Represjonowanych i Internowanych w Stanie Wojennym, który chce, by za dwa lata u zbiegu ulic 25 Czerwca i Żeromskiego stanął nowy pomnik ku czci pokrzywdzonych w 1976.
- Zostawmy to miejsce w spokoju, nie trzeba nam politycznego Hyde Parku, kolejnego pomnika z betonu. Bardziej jest nam potrzebny pomnik serc. Lepiej zbudować dom weterana dla osób pokrzywdzonych podczas wydarzeń w Radomiu, Płocku, Ursusie. W kosztach mogłyby partycypować te trzy samorządy – mówił Maszkiewicz.
HONORY DLA BOHATERÓW
Wieczorem w Teatrze Powszechnym prezes Instytutu Pamięci Narodowej Łukasz Kamiński wręczał odznaczenia dawnym działaczom opozycyjnym, pracującym w strukturach lub wspierającym NSZZ Solidarność, Komitet Obrony Robotników, Zrzeszenie Studentów Polskich. Odznaczenia przyznał prezydent RP Bronisław Komorowski na wniosek IPN.
Zobacz galerię zdjęć
- Poprzez tego rodzaju symboliczne akty honorujemy osoby, które w trudnych czasach miały odwagę bronić wolności. I przypominamy te wartości, o które walczyli dziś odznaczeni – stwierdził Łukasz Kamiński. - Prawda, godność i wolność przecież się nie zdezaktualizowały. Pokazujmy, jakie wartości chcemy dziś pielęgnować i w jakim kierunku skierować swoją aktywność. Pamiętajmy o bohaterach.
UMNIEJSZAJĄ ZNACZENIE BUNTU
Z kolei Stanisław Kowalski prezes Stowarzyszenia Radomski Czerwiec 76 mówił o kłamliwej propagandzie, która przypięła naszemu miastu łatkę warchołów i chuliganów.
- Dla wielu z nas dzień 25 czerwca 1976 miał być zwykłym dniem nauki i pracy. Tymczasem nasze życie dramatycznie zmieniło swój bieg. Nie przypuszczaliśmy, że za nasz protest, zryw wolności zapłacimy nie tylko my, ale i wszyscy mieszkańcy Radomia. Znaczenie tego buntu umniejsza się do dziś. A przecież Radom dołożył cegiełkę do budowy niepodległości. Przecież to Radomski Czerwiec wywołał działanie Komitetu Obrony Robotników, a w efekcie Solidarności. Dziś jesteśmy ignorowani przez lokalne media, do dziś musimy walczyć o dobre imię w sądach – mówił Kowalski, który jednocześnie ogłosił przyjęcie prezydenta Radomia Andrzeja Kosztowniaka w poczet honorowych członków stowarzyszenia.
- Radom rzucił wyzwanie władzy – to trzeba podkreślać. Wy myślicie Czerwcem. Przywołujecie historię Radomia, którą możemy się szczycić – dziękował prezydent.
RADOM W KALIFORNII
Nim na zakończenie w koncercie wystąpił Jan Pietrzak, Zdzisław Maszkiewicz wręczył Medal 30-lecia Solidarności Stanowi Breckenridgowi, amerykańskiemu muzykowi, który od kilku przyjeżdża do Radomia i współpracuje z uzdolnioną młodzieżą, a w zeszłym roku nagrał płytę z Klaudią Kowalik.
- W tym medalu jest zawarty kawałek historii Radomia. Proszę go wziąć i dalej promować Radom na świecie – powiedział Maszkiewicz.
- Jestem zaszczycony. Pochodzę z kraju, gdzie demokracja była właściwie zawsze. Pamiętajmy, że nigdy nie możemy demokracji traktować jako coś dane na zawsze. Przed przyjazdem tutaj nigdy nie słyszałem o Radomiu. Teraz, kiedy wrócę do Kalifornii, każdy tam będzie wiedział gdzie jest Radom – obiecał Breckenridge.
SYLWETKI ODZNACZONYCH (wg materiałów IPN)
Maria Bogumiła Białek - aktywna działaczka NSZZ „Solidarność”. Przewodnicząca Komitetu Zakładowego NSZZ „Solidarność” w Spółdzielni Pracy Robotniczo Rymarskiej w Radomiu. Uczestniczka I Walnego Zjazdu Delegatów w Radomiu oraz delegatka na Komisję Koordynacyjną Spółdzielczości Pracy przy Komisji Krajowej „Solidarności”. W stanie wojennym zaangażowana w pomoc charytatywną dla osób internowanych. Aresztowana w dniu 6 stycznia 1982 r., wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Radomiu z 3 maja 1982 r. uznana za winną i skazana na karę roku pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata i karę grzywny w wysokości 18 tys. zł. Wielokrotnie zatrzymywana i przesłuchiwana.
Ireneusz Czarnecki - od września 1980 r. aktywny działacz NSZZ „Solidarność”, sekretarz Tymczasowego Komitetu Założycielskiego w Zakładach Metalowych im. gen. Waltera w Radomiu, następnie przewodniczący Komisji Wydziałowej. W dniu 3 września 1982 r. internowany w Ośrodku Odosobnienia w Kielcach-Piaskach, zwolniony 22 listopada 1982 r. Drukarz oraz kolporter wydawnictw podziemnych, m.in. „Wolnego Robotnika”, książek NOWej, ulotek i in. druków okolicznościowych. Uczestnik akcji ulotkowych i plakatowych, zbiórek pieniędzy na działalność związkową i pomoc represjonowanym; wielokrotnie poddawany rewizjom, zatrzymywany na 48 godz., przesłuchiwany.
Grzegorz Leszek Cibor - członek NSZZ „Solidarność”, działacz Konfederacji Polski Niepodległej, działacz podziemnych struktur „Solidarności” w Pionkach, współzałożyciel grupy pod nazwą Klub Niepodległości współpracującej z Tymczasową Komisją Terenową z Pionek. Szef grupy kolporterów przy Tymczasowej Komisji Terenowej, kolporter wydawnictw podziemnych, m.in. „Barykady” i innych czasopism regionalnych, uczestnik akcji ulotkowych. W latach 1984-1985 wielokrotnie przesłuchiwany, 4-krotnie zatrzymywany na 48 godz.
Bohdan Wacław Marciniak - w latach 1961-1968 działacz Zrzeszenia Studentów Polskich. W marcu 1968 r. uczestnik demonstracji na Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie. Od września 1980 r. członek NSZZ „Solidarność”. Od 1981 r. działacz Duszpasterstwa Ludzi Pracy oraz Duszpasterstwa Akademickiego przy parafii Opieki NMP w Radomiu. W 1981 r. uczestnik strajku w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu. W stanie wojennym kolporter wydawnictw podziemnych, m.in. czasopism „Tygodnik Mazowsze”, „Wola”, „Goniec Małopolski”, „Biuletyn Informacyjny”, ulotek, znaczków poczt podziemnych i innych wydawnictw okolicznościowych.
Konrad Arkadiusz Sałagan - w 1981 r. działacz Związku Młodzieży Demokratycznej Koło w Pionkach, twórca pisma Koła „The Joker”. Od 1981 r. aktywny działacz NSZZ „Solidarność”; redaktor czasopisma „Stop” „Solidarności” Zakładów Tworzyw i Farb Pronit w Pionkach. W stanie wojennym organizator lokalnej sieci drukarskiej, kolportażu czasopism podziemnych, m.in. „Tygodnika Mazowsze”, „KOSa”, „Informatora NSZZ «Solidarność» Regionu Środkowo-Wschodniego” z Warszawy i Lublina. Od listopada 1982 r. współorganizator struktur podziemnej „Solidarności” w Pionkach a od 3 czerwca 1983 r. członek kierownictwa Tymczasowej Komisji Terenowej „Solidarność” koordynującej działalność podziemną na terenie miasta i okolic.
Bronisław Szczepaniak - aktywny działacz NSZZ „Solidarność” w Kombinacie Remontowo-Budowlanym Przemysłu Cementowego, Wapienniczego i Gipsowego w Wierzbicy (dalej KRB). Od września 1980 r. współorganizator, a następnie przewodniczący Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność”; członek Prezydium Komisji Zakładowej w KRB. Delegat na I Walny Zjazd Delegatów NSZZ „S” Regionu Ziemia Radomska. Kilkukrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany. W okresie od 11 maja 1982 r. do 12 sierpnia 1982 r. internowany.
Jan Władysław Tkaczyk - współpracownik Komitetu Obrony Robotników, kolportował na terenie Radomia i całego województwa wydawnictwa bezdebitowe, ułatwiał członkom KOR dotarcie do osób pokrzywdzonych i prześladowanych za udział w Radomskim Czerwcu. Włączał się czynnie w inne akcje tej organizacji – m.in. podpisał list KOR-u skierowany do Rady Państwa PRL w obronie zatrzymanego działacza opozycji Kazimierza Świtonia. Wielokrotnie przesłuchiwany i zatrzymywany na 48 godzin.
Ks. Lech Lucjan Gralak - działacz opozycji demokratycznej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Aktywnie współpracował z opozycjonistami z terenu Radomia, wspierał internowanych oraz działaczy podziemnej „Solidarności”. W latach osiemdziesiątych XX wieku mocno zaangażowany w różne formy duszpasterstwa wśród opozycjonistów. Brał udział w Mszach za Ojczyznę, organizował pielgrzymki na Jasną Górę, współorganizował różne uroczystości, zarówno o charakterze religijnym, jak i patriotycznym.
