Morfologia – podstawowe badanie krwi
Morfologia to najpowszechniej wykonywane badanie krwi. Pomaga ona w ogólnym określeniu stanu zdrowia pacjenta, może również wskazywać na konkretne schorzenia, np. anemię czy infekcje i stany zapalne. Dzięki niej możliwa jest jakościowa oraz ilościowa analiza komórek krwi: krwinek czerwonych, krwinek białych oraz płytek krwi. Zazwyczaj zalecane jest wykonywanie morfologii raz do roku. W niektórych sytuacjach lekarz może jednak zdecydować o jej częstszym wykonywaniu. Dzieje się tak przede wszystkim w przypadku:
- dzieci i młodzieży;
- osób starszych;
- kobiet w ciąży;
- pacjentów chorujących przewlekle;
- chorych przyjmujących określone leki.
Każdy przypadek może wymagać indywidualnej częstotliwości wykonywania morfologii. Zwykle zalecana jest ona także po zaobserwowaniu pewnych objawów, takich jak: nadmierna bladość, osłabienie, apatia, ciągłe uczucie zmęczenia, nagła zmiana masy ciała bez konkretnej przyczyny, częste infekcje, trudne gojenie się ran lub częste pojawianie się siniaków.
Poziom glukozy – nie tylko przy cukrzycy
Badanie poziomu cukru we krwi kojarzone jest przede wszystkim z chorymi na cukrzycę. Jednak w rzeczywistości procedurę tę powinien przechodzić regularnie każdy z nas. Osoby zdrowe, niebędące w grupie ryzyka zachorowania na cukrzycę mogą wykonywać badanie co ok. 3 lata. Jest to szczególnie ważne po ukończeniu 45 roku życia. Na częstsze monitorowanie tego parametru mogą natomiast zdecydować się osoby z grupy ryzyka, czyli te, u których występują:
- otyłość i nadwaga;
- przypadki cukrzycy w rodzinie;
- nadciśnienie tętnicze;
- zaburzenia metaboliczne;
- wcześniejsza ciąża przebiegająca z cukrzycą.
W ich przypadku o odstępach między badaniami decyduje lekarz. Najczęściej będą one wynosić od 1 roku do 3 lat. Indywidualne zalecenia powinny uzyskać również osoby starsze, kobiety w ciąży, a także osoby chorujące przewlekle, przede wszystkim diabetycy.
Lipidogram – profil lipidowy
Lipidogram jest badaniem obejmującym pomiar stężenia we krwi wskaźników takich jak:
- cholesterol całkowity (TC);
- cholesterol LDL (Low Density Lipoprotein – lipoproteiny niskiej gęstości);
- cholesterol HDL (High Density Lipoprotein – lipoproteiny wysokiej gęstości);
- trójglicerydów (TG).
Badanie to służy przede wszystkim określeniu ryzyka chorób układu krążenia, w tym miażdżycy czy nadciśnienia, a także udarów czy zawału serca. Zaleca się, aby lipidogram wykonywać co 1-2 lata po ukończeniu 40 roku życia. Wcześniej zazwyczaj wystarczy przeprowadzanie go co ok. 5 lat. Istnieją również wskazania do wykonywania lipidogramu częściej. Dzieje się tak np. u osób palących papierosy, mających nadwagę lub otyłych, mało aktywnych fizycznie lub o zwiększonym ryzyku zapadnięcia na choroby układu sercowo-naczyniowego (w przypadku gdy takie schorzenia występowały wcześniej w rodzinie). Niektórzy specjaliści zalecają również, aby lipidogram był częściej wykonywany u mężczyzn, niezależnie od ich wieku.
Badania funkcji wątroby
Na diagnostykę funkcji wątroby składają się przede wszystkim badania takie jak:
- enzym ALT (aminotransferaza alaninowa, ALAT);
- enzym AST (aminotransferaza asparaginianowa, AspAT);
- enzym ALP (fosfataza alkaliczna);
- enzym GGTP (Gamma-glutamylotranspeptydaza);
- bilirubina (barwnik żółciowy powstały na skutek rozpadu czerwonych krwinek);
- czas protrombinowy (PT).
Badania wątroby zazwyczaj powinno się wykonywać w odstępach od 1 roku do 3 lat. Częstotliwość powinna być większa u osób przewlekle chorych oraz przyjmujących lek, które mogą mieć wpływ na pracę wątroby. Należą do nich leki z grupy NLPZ (również te przyjmowane bez recepty), a także środki stosowane w kardiologii, neurologii i psychiatrii. Szkodliwe dla tego narządu mogą być również: niewłaściwa dieta, używki, nadwaga i otyłość oraz antykoncepcja doustna.
Napisz komentarz
Komentarze