Radomska instytucja - nawiązująca do pierwszej na świecie spółdzielni, powstałej w 1844 roku w angielskim Rochdale - była typową spółdzielnią spożywców. „Stowarzyszenie spożywcze w mieście Radomiu pod nazwą "Oszczędność" ma na celu dostarczanie członkom swoim nieodzownych artykułów żywności oraz innych przedmiotów w dobrym gatunku, w miarę możliwości z pierwszej ręki, po cenach umiarkowanych, nie wyższych od miejscowych handlowych. Uwaga: Osoby nie należące do stowarzyszenia mogą kupować towary w sklepach i składach stowarzyszenia, bez udziału jednak w dywidendach” - zapisano w statucie spółdzielni. - „Dla osiągnięcia powyższego celu, stowarzyszenie może w różnych miejscowościach m. Radomia zakładać handle i składy, zawierać umowy z hurtowymi kupcami, przemysłowcami lub rzemieślnikami o dostawę potrzebnych dla stowarzyszenia przedmiotów w surowym lub przerobionym stanie, oraz w miarę powiększania się środków przedsiębrać inne odpowiednie celowi stowarzyszenia operacje handlowo–przemysłowe, z zastosowaniem się do obowiązujących przepisów”.
Członkiem stowarzyszenia mógł być każdy „bez różnicy płci i stanu, życzący poddać się niniejszej ustawie”. Wysokość wpisowego ustalono na 1 rubel, a udziału na 5 rubli, z tym że wpłata udziału mogła być rozłożona na raty po 50 kopiejek miesięcznie lub po 12,5 kopiejki tygodniowo.
W 1886 roku wśród 125 członków stowarzyszenia było 41 urzędników rządowych, pięciu nauczycieli, siedmiu adwokatów i rejentów, siedmiu aptekarzy i lekarzy, dwóch wojskowych, 30 właścicieli domów i dóbr, 17 przemysłowców i rękodzielników, 10 kupców oraz sześciu geometrów i budowniczych. Cztery lata później Oszczędność liczyła 187 członków, a jej obroty wynosiły 16 tys. rubli; w 1884 roku miała 125 członków i 17 tys. 800 rubli obrotów, a w 1902 – 79 członków i 60 tys. 796 rubli obrotów.
Pierwszy sklep stowarzyszenie otworzyła przy ul. Lubelskiej (obecnie ul. Żeromskiego 4) w kamienicy należącej do kupca Michalskiego. Sprzedawano tu artykuły spożywcze i kolonialne, alkohole i wyroby tytoniowe. W 1901 roku sklep przeniesiono do domu Golczewskiego na rogu obecnej ul. Żeromskiego i Focha. Pięć lat później Oszczędność uruchomiła drugi sklep - przy ul. Nowy Świat (obecnie ul. Limanowskiego). W 1907 roku stowarzyszenie rozwiązano.
Po wojnie parter kamienicy przy ul. Żeromskiego 4 służył spółdzielcom przez dziesiątki lat. W jednej jego części funkcjonowała, bardzo popularna wśród radomian, restauracja Myśliwska, w drugiej sklep Kasia; obie placówki należały do PSS „Społem”. W 1969 roku, w stulecie założenia „Oszczędności”, zarząd radomskiego oddziału Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców w Kielcach postanowił wmurować w ścianę kamienicy pamiątkową tablicę.
Na początku XXI wieku właściciel budynku wypowiedział Społem umowy najmu. Przez jakiś czas w miejscu Myśliwskiej funkcjonowała drogeria. Od kilkunastu lat kamienica stoi pusta. W 1979 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków.
Napisz komentarz
Komentarze