Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu Radio Rekord Radom 29 lat z Wami Radio Rekord Radom 29 lat z Wami
czwartek, 25 grudnia 2025 06:42
Reklama

Centralne magazyny Polskiego Monopolu Tytoniowego

Zapraszamy na nasz nowy cykl "Spacerkiem po mieście", w którym będziemy prezentować zabytki Radomia wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków. Dziś poznamy historię Centralnych magazynów Polskiego Monopolu Tytoniowego przy ul. Wierzbickiej

Stefan Szyller zaprojektował je dla PMT w kwietniu 1929 roku, budowane były w latach 1929-30. Magazyny są żelbetowe, o konstrukcji szkieletowej, budowane na planie wydłużonego prostokąta. Pięciokondygnacyjne, z użytkowym poddaszem; w piwnicach mieściły się kotłownie. Od początku wyposażono je w windy. Wnętrza są wąskie, niskie, jednoprzestrzenne, ze stropami wspartymi na dwóch rzędach podpór. Elewacje z trzema ryzalitami w ścianach dłuższych – środkowym trzyosiowym i jednoosiowymi bocznymi, z dużą liczbą prostokątnych okien. Przestrzenie między otynkowaną żelbetową konstrukcją wypełnione są czerwoną i szarą licówką. W zwieńczeniu ryzalitów widać odcinki gładkiej, pełnej attyki. Na środku – z przodu i z tyłu – umieszczony był stylizowany orzeł.

„Po wybudowaniu pięknego, ogromnego gmachu fabrykacyjno-magazynowego przy ul. Marywilskiej (objętość ok. 100.000 m. sześć.) firma obecnie buduje na Żakowicach 8 dużych, żelbetonowych magazynów, po 42.000 m3 każdy” – informowała ówczesna prasa.

Ostatecznie wybudowano trzy, a czwarty zaczęto. Być może Polskiemu Monopolowi Tytoniowemu zabrakło pieniędzy, a być może inwestycję wstrzymały problemy z podłożem. Grunt na Żakowicach okazał się bowiem dość grząski i Szyller musiał każdą z żelbetowych podpór wyposażyć w rodzaj szerokich czworokątnych głowic, by lepiej trzymały strop i to, co w magazynach składowano. Attyka na budynku w głębi kryła umieszczony na dachu zbiornik, zaopatrujący w wodę poprzez system rur pozostałe obiekty. Do radomskich magazynów tytoń z portu w Gdyni dostarczany był koleją. Bocznicę zdemontowano już współcześnie.

Jak twierdzą pracownicy, w czasie okupacji, prawdopodobnie ok. 1942 r., Niemcy dokończyli czwarty magazyn – stylem nawiązujący do już istniejących.

Polski Tytoń, który jest obecnie właścicielem budynków, nic właściwie w Szyllerowskich realizacjach nie zmienił. Magazyny nadal mają przedwojenne, podwójne okna, zachowano część oryginalnych wejść i klatek schodowych oraz rampy przeładunkowe. Nie ma mowy o obkładaniu gmachów styropianem i tynkowaniu. Otynkowany został natomiast czwarty magazyn. A to dlatego, by niestaranne ponoć dzieło okupanta upodobnić choć trochę do przedwojennych inwestycji – stąd czerwono-białe elewacje, mające imitować żelbetonowe konstrukcje i cegłę.



Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.

Komentarze

Anonim 06.07.2019 13:11
Magazyny raka płuc, raka gardła, miażdżycy, chorób serca i wielu innych ludzkich nieszczęść ze śmiercią włącznie

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
kajtek 06.07.2019 11:24
Na zdjeciu nr 6 jest orzeł bez korony. Czy władza ludowa zdjęła koronę a kolejna władza zapomniała ją nałożyć na głowę orła ?

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Anonim 06.07.2019 12:44
To na pamiątkę.

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Anonim 06.07.2019 18:36
Czytając artykuł wnioski nasuwają się same, że orzełek stracił koronę już w 1930 roku a nie jak twierdzą że za PRL-u

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Reklama