Ok. 1200 bitew i potyczek, ok. tysiąca zabitych partyzantów, 38 tysięcy zesłanych na Syberię... Dziś (22 stycznia) mija 150. rocznica rozpoczęcia powstania styczniowego. Krwawy bunt przeciwko imperium rosyjskiemu trwał półtora roku.
DZISIEJSZE OBCHODY
W Radomiu w ramach obchodów 150. rocznicy wybuchu powstania styczniowego, o godz. 12 w VI LO im. J. Kochanowskiego zostanie otwarta wystawa fotografii "Wrota historii". Autor – Wojciech Trynkiewicz – robił zdjęcia podczas widowisk historycznych, dotyczących powstania styczniowego.
O godz. 15.30 w I LO im. M. Kopernika rozpocznie się seminarium dla nauczycieli, organizowane przez liceum oraz Radomski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli. Część imprezy odbędzie się w refektarzu klasztoru oo. Bernardynów. W programie spotkania: prezentacja słowno-muzyczna uczniów I LO, informacja o przygotowaniach powstańczych na terenie Radomia oraz roli oo. Bernardynów w działaniach powstańczych w naszym mieście. Wykład poprowadzi w refektarzu klasztoru p. Ewa Kutyła, krajoznawca i przewodnik PTTK.
O godz. 19.30 w kościele oo. Bernardynów rozpocznie się msza w intencji powstańców. Po niej odbędzie się przemarsz – ulicami Żeromskiego i Malczewskiego - pod mauzoleum płk. Dionizego Czachowskiego na placu Żołnierzy 72 Pułku Piechoty. Po krótkiej uroczystości kolumna przejdzie ulicami Malczewskiego i Warszawską do krzyża upamiętniającego miejsce straceń powstańców styczniowych (ul. Warszawska naprzeciwko ulicy Śniadeckich). Przewidziano tam inscenizację historyczną, przygotowana przez II LO im. M. Konopnickiej.
O godz. 23.30 na placu Żołnierzy 72 Pułku Piechoty rozpocznie się apel Gloria Victis. Po nim uczestnicy przejdą ulicą Malczewskiego, drogą wewnętrzną Centrum Słonecznego i ulicą Zegara Słonecznego do amfiteatru w pobliżu Aquaparku. Tu o północy rozpocznie sie wspomnienie o powstańcach styczniowych.
TROCHĘ HISTORII
22 stycznia 1863 r. na ziemiach Królestwa Polskiego wybuchło powstanie styczniowe. Walki trwały do wiosny 1864 r. W pierwszych dniach powstania powstańcy uderzyli na rosyjskie garnizony w województwach: podlaskim, augustowskim, płockim, lubelskim i radomskim. Między 21-25 stycznia walki toczyły się m.in. w Szydłowcu, Białej Podlaskiej, Sokołowie, Bodzentynie czy Suchedniowie. Od kwietnia wojskami powstańczymi kierowali kolejno gen. Ludwik Mierosławski oraz dyktatorzy powstania gen. Marian Langiewicz i Romuald Traugutt. Powstanie objęło całe Królestwo Polskie, znaczną część Litwy oraz Wołyń. Konsekwencjami powstania styczniowego było m.in. zniesienie autonomii Królestwa Polskiego, setkom miast odebrano prawa miejskie, skonfiskowano majątki ziemskie i rozpoczęto rusyfikację na dawnych ziemiach polskich.
Radomskie akcenty powstania styczniowego
Jedno z radomskich liceów nosi imię płk. Dionizego Czachowskiego, który walczył w buncie przeciwko Moskalom w 1863 r. Czachowski brał udział w bitwie pod Małogoszczem (24 lutego 1863 r.), pod Pieskową Skałą, pod Chrobrzem, pod Grochowiskami. Wraz z partyzantami wyruszył w lasy radomskie i koneckie. Pod Białobrzegami zmusił nieprzyjaciela do odwrotu. Dnia 6 czerwca bił się Czachowski pod Bukównem w okolicach Przytyka ze znaczną kolumną rosyjską pod komendą pułk. Bułatowicza, 8 czerwca pod Rusinowem, 9 czerwca pod Rudą Przysuską. 10 czerwca pod Bobrzą w pobliżu Kielc. Wreszcie uparcie ścigany przez Ernrotha z Radomia i Czengierego z Kielc, pobity pod Ratajami, rozpuścił swój oddział w lasach wąchockich. 6 listopada 1863 r. zmarł pod Jaworem Soleckim. Rosjanie wywieźli jego zwłoki z Radomia. Dopiero 1937 r. przywieziono je z powrotem do naszego miasta i pochowano w kościele oo. Bernardynów.
