Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu Radio Rekord Radom 29 lat z Wami Radio Rekord Radom 29 lat z Wami
poniedziałek, 22 grudnia 2025 14:20
Reklama

Spacerkiem po mieście: Towarzystwo Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w Polsce

Ostatniego października 1920 roku w Warszawie zarejestrowane zostało Towarzystwo Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w Polsce. Prezydentem TOZ-u był dr Gerszon Lewin, wcześniej dyrektor żydowskiego szpitala w Warszawie. Organizacja postawiła sobie za cel edukowanie i uświadamianie, a tym samym zapobieganie chorobom społecznym, Początkowo oddziały TOZ-u funkcjonowały tylko w kilku regionach Rzeczpospolitej, ale w 1923 objęły już cały kraj.
  • Źródło: Na podstawie informacji zawartych w „Encyklopedii Radomia. Nowe wydanie” Jerzego Sekulskiego, Radom 2012
Spacerkiem po mieście: Towarzystwo Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w Polsce

Autor: CoZaDzień.pl / Szymon Wykrota

W 1936 roku towarzystwo działało w 52 miejscowościach i prowadziło 206 placówek. Pracowało w nich ok. 1000 osób. Były to ambulatoria, gabinety światłolecznicze i rentgenowskie, poradnie dla matek niemowląt i małych dzieci, gabinety dentystyczne, kuchnie mleczne, poradnie przeciwgruźlicze i przeciwjaglicze, sanatoria czy kolonie letnie. TOZ wydawał także broszury i ulotki propagujące higienę oraz pisma „Medycyna Społeczna – Sociale Medicin”, „Folksgezund” („Zdrowie Ludu”), „Gezund” („Zdrowie”), „Wiadomości TOZ”.

Radomski oddział Towarzystwa Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w Polsce powstał w 1924 roku, z inicjatywy grupy lekarzy żydowskich, m.in. Ksawery Mulier, Heni Rakoczy, Mojżesza Kellerwurma i Wolfa Cunga oraz działaczy społecznych m.in. adwokata Henryka Millera i Mendla Staszewskiego. Siedzibą TOZ-u były pomieszczenia w trzykondygnacyjnej, XIX-wiecznej kamienicy przy ul. Długiej 24 (obecnie ul. Traugutta 45). Czym towarzystwo zajmowało się w Radomiu? Jak wszędzie, zabiegało o podniesienie stanu zdrowotnego społeczności żydowskiej, szczególnie dzieci i młodzieży. Jego członkowie udzielali bezpłatnej pomocy lekarskiej, zakładało ogródki przy szkołach i wydawało mleko matkom małych dzieci, a także organizowało wyjazdy chorych i niedożywionych dzieci do miejscowości uzdrowiskowych oraz na ferie zimowe i na kolonie, m.in. do Garbatki.

Już rok po zarejestrowaniu radomski oddział zorganizował własny gabinet okulistyczny i stomatologiczny. W 1927 uruchomiło poradnię profilaktyczną dla kobiet oraz ambulatorium lekarskie, w którym działało kilka poradni. TOZ organizował także różne akcje profilaktyczne, połączone z odczytami i wyświetlaniem filmów. W 1939 roku planowało zorganizowanie dziecięcego sanatorium w Garbatce.

Połowę kosztów działalności radomskiego oddziału Towarzystwa Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w Polsce pokrywał magistrat. Dorzucał się także Urząd Wojewódzki w Kielcach, gmina żydowska i centrala TOZ-u w Warszawie. Część pieniędzy pochodziła ze składek członkowskich i datków od społeczeństwa oraz opłat za niektóre usługi ambulatoryjne.

Towarzystwa Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w Polsce przestało istnieć w Radomiu na początku II wojny światowej.


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.

Komentarze

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama