Barwy przeszłości. Cząstka Gwatemali w Malczewskim

Wystawa pt. "Barwy przeszłości i teraźniejszości. Kolonialne malowidła ścienne z Chajul w Gwatemali" to wynik kilkuletnich prac konserwatorsko-archeologicznych polskich naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace skoncentrowane były na XVII i XVIII-wiecznych malunkach ściennych znalezionych w kilku gwatemalskich domach w miejscowości Chajul. Malunki przez lata kryły się pod warstwami białej farby pokrywającej ściany prywatnych gospodarstw. Jedna z unikatowych prac została przypadkowo odnaleziona w trakcie remontu. Przez następne lata historyczne malunki odnaleziono jeszcze w dwóch innych domach. Dzięki tym odkryciom światło dzienne ujrzały unikatowe przykłady sztuki, która dokumentowała bogatą historię rdzennych mieszkańców Gwatemali.

- Wszystko zaczęło się tak naprawdę jeszcze w 2011 roku, kiedy prowadziliśmy badania w innej części Gwatemali. Wtedy jeden z naszych gwatemalskich kolegów powiedział nam o tym, że kilka lat wcześniej widział w środkowo-wschodniej części kraju malunki ścienne w domach rdzennej społeczności, czyli Majów z grupy Ixil. My wtedy szybko postanowiliśmy wypożyczyć samochód i pojechać właśnie do Chajul, gdzie po raz pierwszy mieliśmy kontakt z malunkami. Później bardzo szybko próbowaliśmy pozyskać środki finansowe na to, by móc rozpocząć nad nimi badania i prace konserwatorskie - mówi prof. Jarosław Źrałka, kierownik polskiej ekipy badaczy w Chajul. 

Właściwe prace badawcze rozpoczęły się w 2015, a zakończyły w 2022 roku. Jak podkreśla Jarosław Źrałka, od samego początku w projekt zaangażowana była rdzenna społeczność Gwatemali. - Tak naprawdę gdyby nie ich zaangażowanie, to tych prac nie udałoby nam się zrealizować - podkreśla.  

Od piątku, 14 czerwca aż do października będzie można oglądać w Muzeum im. Jacka Malczewskiego fotografie przedstawiające zarówno malowidła, jak i życie codzienne Gwatemalczyków. Autorem zdjęć jest Robert Słaboński. Radomskie muzeum tę wyjątkową wystawę prezentuje jako pierwsze na świecie. - Dzięki tej ekspozycji debiutujemy na świecie, a jest to efekt współpracy z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako muzeum pozyskaliśmy również nowego archeologa z tej uczelni - pana Pawła Cyganiewicza, dlatego też mamy nadzieję, że to pierwsza ale nie ostatnia taka wystawa - mówił podczas wernisażu Leszek Ruszczyk, dyrektor Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. 

Wystawa została również objęta honorowym patronatem Ambasady Gwatemali w Polsce. Podczas wernisażu obecny był także Billy Toshiko Lam Padilla, który pełni obowiązki ambasadora Gwatemali w Polsce. Podczas przemówienie nie krył on swojego zadowolenia. - Mamy nadzieję, że ta wystawa, która podkreśla znaczenie naszego narodowego dziedzictwa, spotka się z państwa uznaniem i zainteresuje różnorodnością naszego kraju - mówił w trakcie wernisażu. 

W salach muzealnych pojawiło się ponad 50 plansz, na których przedstawione są fotografie, jednak oprócz tego, zdjęcia wraz z opisami dostępne są również w formie papierowego katalogu.