Kaptur. Prostopadła do ul. Chłodnej i równoległa do ul. Nowospacerowej
Wszyscy członkowie rodziny Saskich byli szanowanymi i zasłużonymi dla miasta obywatelami. Dla upamiętnienia ich działalności, jedna z radomskich ulic została nazwana Saską. Najbardziej znanymi przedstawicielami tej rodziny byli:
Bolesław Andrzej Saski (1887- 1918)
Był nauczycielem języka polskiego w szkole handlowej w Zakładzie Naukowym Żeńskim Marii Gajl, potem Męskim Seminarium Nauczycielskim. Pisał i publikował też własne wiersze i poematy. Zmarł młodo, w wieku 31 lat. Zaraził się czerwonką podczas prowadzenia kolonii dla młodzieży w Buszkowie.
Józef Saski (1812-1920)
Do Radomia Józef trafił właściwie przez przypadek. Brał udział w powstaniu listopadowym; został ranny w jednej z potyczek i przetransportowano go do szpitala w naszym mieście. Tu potem pozostał i założył rodzinę. Pracował w radomskim magistracie. Józef ożenił się z Anną Kłosowską, córką Aleksandra Kłosowskiego. Poprzez wiano żony został współwłaścicielem browaru w Radomiu, zapoczątkowując tradycje piwowarskie w rodzinie Saskich. Niewielki browar przy Nowym Świecie Kłosowski wybudował w 1812 r. Józef był współwłaścicielem zakładu, właścicielem został dopiero jego syn Juliusz, po spłaceniu wspólników.
Juliusz Saski (1848-1918)
Rozbudował i zmodernizował rodzinne browary, założył fabrykę wódek i likierów. W 1899 r. za „postęp w przemyśle piwowarskim, za wysoce ekstraktowe piwo monachijskie” otrzymał złoty medal na Wystawie Przemysłowo-Rolniczej. Jako pierwszy w mieście wprowadził w swoich zakładach ubezpieczenie robotników od nieszczęśliwych wypadków w pracy. Z małżeństwa z Józefą Gacką urodziło się dziewięcioro dzieci. Piwne interesy kontynuowali: Jan (1881-1968), Józef (1884-1957) i Stanisław (1886- 1942). Jan i Józef przejęli od ojca firmę w 1920 r. Tak powstała spółka „J. Saski i Ska. Browar Parowy”. Natomiast Stanisław przejął browar wybudowany przez ojca w Ostrowcu.
Jan Saski (1881-1968)
Był inżynierem mechanikiem, specjalistą w zakładzie przemysłu browarniczego. Był też Prezesem Przemysłowców Ziemi Radomskiej, działaczem Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza oraz Ligi Morskiej i Kolonialnej. W czasie II wojny światowej w prowadzonym przez siebie browarze Jan ukrywał Żydów i konspiracyjnych działaczy niepodległościowych. Musiał opuścić browar w 1948 r., po nacjonalizacji. Jan przez pewien czas pracował jeszcze w swojej dawnej firmie jako kierownik techniczny. Kiedy zabroniono mu i tego, został ekspedientem w sklepie optycznym. Gdy zaczął chorować, wyprowadził się do córki do Warszawy. Zmarł w 1968 r. i to był już koniec świetności rodziny radomskich Saskich.
Historia Browaru Saskich
Przez długi czas browar zatrudniał zaledwie dwóch, trzech pracowników; produkowano tu tylko jeden rodzaj piwa. Od 1879 r. firma zaczęła być gruntownie rozbudowywana; stare, drewniane budynki zastępowano murowanymi. W latach 90. XIX w. wybudowano na terenie browaru pałac, w którym mieściła się dyrekcja firmy i mieszkali właściciele. Kolejną modernizację – kiedy to zainstalowano maszynę parową, a niedługo potem silnik spalinowy – zakład przeszedł w latach 1899-1907. W 1914 r. produkował 13,7 tys. hektolitrów piwa. Największy rozkwit browaru przypada na dwudziestolecie międzywojenne, kiedy przejmują go synowie Juliusza Józef i Jan. W 1928 r. browar Saskich – jako pierwszy w Polsce – zainstalował 10 zbiorników z aluminium o pojemności 92 hektolitrów każdy. Sascy byli w owym czasie potentatami w produkcji piwa nie tylko w Radomiu, ale w całej centralnej Polsce. W 1929 r. mieli 14 składów, m.in. w Szydłowcu, Grójcu, Zwoleniu, Lublinie, Kielcach i Puławach. Z radomskiego browaru pochodziło piwo Bawarskie, Pilzneńskie, Jasne, Marcowe, Porter, Eksportowe i najsłynniejsze – EL. Sascy produkowali także, cieszącą się wielką popularnością, oranżadę. W czasie II wojny światowej browar realizował głównie zamówienia niemieckie. Po wojnie firmę upaństwowiono. Kilka lat później browar stał się częścią Browarów Warka. W 1982 r. część budynków browaru została wpisana do rejestru zabytków. Piwo produkowano tam do jesieni 1997 r. Ostatni właściciel – Grupa Żywiec po zdemontowaniu urządzeń w 2004 r. przekazał nieruchomość miastu. Pod warunkiem jednak, że nie będzie tu prowadzonej działalności piwowarskiej Budynki browarne długo stały opustoszałe, do chwili gdy kupił je właściciel browaru Czarny Kot.
Korzystałam z książki Izabelli Mosańskiej „Zasłużeni dla Radomia i okolic patroni radomskich ulic, czyli co wypada wiedzieć o swoim mieście...; Radom 2010.
Napisz komentarz
Komentarze