Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu Radio Rekord Radom 29 lat z Wami Radio Rekord Radom 29 lat z Wami
sobota, 6 grudnia 2025 18:34
Przeczytaj!
Reklama

Brama getta upamiętniona przy ul. Szpitalnej

"Brama getta w Radomiu - upamiętnienie" to nazwa projektu z zeszłorocznego budżetu obywatelskiego, który został zrealizowany. To inicjatywa jednego z radomian, która w głosowaniu uzyskała poparcie wielu mieszkańców. Założeniem zadania nie była odbudowa tej bramy, lecz symboliczne wskazanie miejsca, gdzie było wejście do getta.
  • Katarzyna Kurek
  • 14.01.2021 09:32
Brama getta upamiętniona przy ul. Szpitalnej

Źródło: fot. Piotr Nowakowski

W pierwotnej wersji upamiętnienie bramy miało zostać zlokalizowane przy ul. Wałowej, w pobliżu placu Kazimierza Wielkiego. Jednak z uwagi na brak możliwości stworzenia obrysu i napisu na jezdni oraz wąskie chodniki, pod którymi przebiega wiele instalacji technicznych - po konsultacji z pomysłodawcą projektu - przedstawiono propozycję innej lokalizacji. Było to miejsce po drugim wejściu, istniejącym kiedyś na ul. Szpitalnej. Przy ul. Wałowej stoi już tablica SIM informująca o tamtejszej bramie getta, natomiast wejście od strony zachodniej jest znacznie mniej znane. Ponadto było ono dotychczas nieoznakowane, więc była to dobra okazja, by przypomnieć o historii tej części miasta. Upamiętnienie miało zostać wykonane w granicach pasa drogowego, dlatego nadzór nad tą inwestycją zlecono Miejskiemu Zarządowi Dróg i Komunikacji. 



Pomiędzy końcówką ul. Szpitalnej oraz chodnikiem poprowadzonym na niewielkiej skarpie obok ul. Limanowskiego została ułożona nowa nawierzchnia (o wymiarach 10 na prawie 6 m) z kostki granitowej. Na środku tego terenu zamontowano podłużną płytę (mierzącą 20 na 310 cm) z napisem "Brama getta 1941-1942 Ghetto gate", zaś przy niej stanęła tablica w ramach Systemu Informacji Miejskiej, kolejna na Szlaku Pamięci Radomskich Żydów. W trzech językach (polskim, angielskim i hebrajskim) opisano na niej, gdzie znajdowało się getto (jest tam także mapa). Prace przy realizacji projektu kosztowały niemalże 49 tys. zł. Pochodziły one z puli budżetu obywatelskiego.



Radomskie getto składało się z dwóch zamkniętych dzielnic żydowskich, powołanych przez Niemców podczas drugiej wojny światowej w celu skoncentrowania i eksterminacji żydowskich mieszkańców miasta. Było ono jednym z największych - obok kieleckiego oraz częstochowskiego - gett w dystrykcie radomskim. Z powodu chorób, głodu i niemieckiej przemocy zmarło w nim kilka tysięcy osób. Prawie 30 tys. Żydów z Radomia i z innych miejscowości, osadzonych w tymże getcie, zginęło w Treblince. Wojnę przeżyło zaledwie kilkuset radomskich Żydów. Śródmiejska dzielnica obejmowała tereny między ulicami Reja, Rynkiem, Rwańską, Bernardyńską, Peretza (obecnie Podwalną), Przechodnią, Piotrówką i Mleczną (obecnie Okulickiego). Druga część getta była na Glinicach, pomiędzy ulicami Słowackiego, Złotą, Białą, Gieryczewską (obecnie Dąbrowskiego) wraz z terenem, gdzie dzisiaj jest Centrum Handlowe M1, Żabią (obecnie Cymerysa-Kwiatkowskiego), Strzelecką, Staroopatowską, Fabryczną oraz Graniczną.

Data dodania: 14.01.2021 09:32
Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.

Komentarze

Anonim 16.01.2021 14:53
Trzeba było by Frysztak z ferajna postawili samą bramę a nie robili sobie z Żydów jaja jakąś tabiczką
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
RADOM to PIS ✈ 14.01.2021 23:21
NIEMIECKIE POdpaski,to wielbiciele dziczy z Niemiec.
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Anonim 14.01.2021 21:07
Przed II wojną ,stała w tym miejscu symboliczna brama, a na jej szczycie był rzeźba z czerwonego piaskowca , nawiązująca do bramy piotrowskiej królewskiego zamku i stała tu prawie 450 lat , a mury miejskie zaczęli burzyć chyba Austriacy , przed rokiem 1805, a dokończono juz w Królestwie Polskim po roku 1815. Po III rozbiorze Polski Radom trafił pod zabór austriacki , Ojcowie założyciele II Rzeczypospolitej, przed II wojną zwracali uwagę na historię polski. Ot taka dygresja, obecnie porezydent Radomia, a nieioficjalnie obywatele w głosowaniu obywatelskim czują wiekszą potrzebę utrwalenie śladów Zydowskich, niz polskich........... Ot takie czasy, dobrze że jest Ziemkiewicz, kurek i inni, a to wszystko dzięki internetowi. Prezio Duda odznaczył Mosbacherową , za wybitny wkład "w olewanie i szkalowanie Polski ... ale to moja opinia. W Radomiu nikt sie nie zapytał o upamiętnienie bramy piotrowskiej królewskiego zamku....... Szkoda, czerwony kamień z bramy stoi w moim ogrodzie i jest jego ozdobą. Kupiłem go za 30 PLN 15 lat temu, a stał w krzakach nad rzeczką
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Marek_S 14.01.2021 18:53
A tak na logikę, to napis nie powinien być w drugą stronę?... Żeby "wchodząc" do getta można było go przeczytać, a nie dopiero z niego "wychodząc"?...
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Anonim 14.01.2021 21:10
Przecież jest "wchodząc" do getta. To zdjęcie jest jakieś stare.
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
HTP 14.01.2021 15:59
Prezes to ŻydoTatar a rząd i prezydent to Mośki jak malowane.
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Anonim 14.01.2021 21:20
Zauważyłem taką poprawność polityczną . Jak oni chcą zakończyć dyskusję , bo brakuje im argumentów, albo gdy Polak ma wiedzę i zaczyna in dokładać , to zaraz Polak jest antysemitą, faszystą, radykałem , prawicową świnią , wspiera polexit i jest zatęchłym katolem. . W modzie jest być filosemitą, emanować antypolskością , wstydzić sie Polactwa , ( jak Sztur) , czuć sie cały czas , jakby Polacy na nich srali ( Janda) , wspierać ustawy antypolskie jak ( ambasador Polski w USA - Schnepf - ustawa 447).... itp.
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Radomianin 14.01.2021 12:26
Poproszę o upamietnienie budynku żydowskiej policji dla równowagi, zmarnowane pieniądze z budżetu obywatelskiego (gojów)
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Anonim 14.01.2021 21:26
Emanuel Ringelblum( super pamiętniki, autor żyd mieszkał w żydowskim gettcie w Warszawie podaje , że 90 % kryjówek żydów w gettach odkryli żółci ( ksywa Żydowskiego gestapo). Hanna Adendt - żydowka - pisała w latach 60 i 70 w Niemczech , a była wykłądowcą akademickim na Uniwersytecie , że jak żydzi ujawnią swoja rolę w Holokauście i wyciągną na wierzch rolę żydowskiej policji w zabijaniu własnego narodu to świat zadrży z gniewu i wrażenia, że tak długo było to ukrywane
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Olo 14.01.2021 12:22
Tereny pod M-1 to było nieogrodzone puste pole a nie tereny getta żydowskiego. Całe rodziny z Glinic kopały tam rowy strzeleckie i przeciwczołgowe jak zbliżała się ofensywa wyzwolenia Radomia. Nic o Żydach pracujących tam pod bronią Niemców nie wspominała moja rodzina.
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
ja2020 14.01.2021 16:22
Radomskie getto zostało zlikwidowane w sierpniu 1942 r.,a ludność żydowska została unicestwiona. Więc raczej nie mieli jak w 1945 roku tych okopów kopać , prawda?
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Radomianin 14.01.2021 17:00
Coś kłopot z Twoja wiedzą a raczej racjonalnym myśleniem
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Gosc 15.01.2021 08:56
Pisze jak wol ludnosc Glinic
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Ewka 18.10.2021 21:18
A jednak Żydzi kopali te rowy. Po likwidacji getta powstały dwa szczątkowe, jedno na Szwarlikowskiej a drugie na Szkolnej (obecnie Poznańska). Niemcy nazwali to obozem pracy a w styczniu 1944r przekształcili w filię KL Majdanek. Przez cały czas sprowadzali Żydów z innych miejscowości. Pod koniec okupacji było ich w Radomiu od kilku do kilkunastu tysięcy. Przed wyzwoleniem wiekszość została wywieziona do obozów na terenie Rzeszy.
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Anonim 14.01.2021 11:56
niech sie nikt nieobraza prawda jest taka jaka jest zydzi maja wiele do powiedzenia i dalej sa w naszym rzadzie jako najlepsi polscy patrioci
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
kgp 14.01.2021 14:31
Dlaczego namawiasz do morderstwa?
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
RADOM to PiS ✈ 14.01.2021 11:26
PiS to żydokomuna i masoni.
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Anonim 14.01.2021 11:29
Zamknij pysk pełowski trolu
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
HTP 14.01.2021 11:15
Jasiu stoi tam gdzie Rabin kazał. Polska to Polin kraj Żydów od setek lat nawet prezes kraju jest pół Żydem tak jak prezydentowa Żydówka i połowa rządu
Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Reklama
ReklamaElmas wędliny
Reklama
ReklamaSalon Oświetleniowy Mirat
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama