Podworscy zresztą szybko aptekę sprzedali, a na parterze nowej kamienicy otworzyli drogerię. Instalując w niej solidne, ciemne, bogato rzeźbione szafy i gabloty, które można było podziwiać jeszcze do lat 90. ubiegłego wieku. Jak pisze w „Encyklopedii Radomia” Jerzy Sekulski, Rosjanie, by zdyskredytować Andrzeja Podworskiego – wielkiego patriotę, zaangażowanego w ruch niepodległościowy, zaczęli rozpowszechniać (nieprawdziwe, rzecz jasna) informacje,jakoby dom przy ul. Lubelskiej 37 wybudował za pieniądze zbierane dla powstańców styczniowych, czyli narodowe. Stąd wzięła się nazwa „narodówka”. Z kolei Marek Kowalik - historyk sztuki, były miejski konserwator zabytków w Radomiu twierdzi, że kamienicę Podworskich zaczęto nazywać „narodówką” na początku XX wieku; miało to związek z działalnością patriotyczną właścicieli, a określenia użył po raz pierwszy ks. Jan Wiśniewski. W 1902 roku radomski architekt August Załuski wykonał plan budynków gospodarczych w podwórzu kamienicy.
Dom Podworskich to neorenesansowa kamienica o trzech piętrach z nadbudówką. Ponieważ sąsiadujący z nią pałacyk Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego jest od ulicy mocno cofnięty, Antoni Kacper Wąsowski musiał zaprojektować nie tylko reprezentacyjna fasadę kamienicy Lubelska 37, ale także ozdobną ścianę boczną. „Opracowanie dwóch ozdobnych elewacji - frontowej i bocznej - to przykład w zasadzie unikatowy w naszym mieście (jako najbliższą analogię można wskazać kamienicę przy ul. Żeromskiego 4, której dekoracyjne opracowanie bocznej ściany pozostawało prawdopodobnie w związku z usytuowanym obok kościołem o.o. Bernardynów). Na repertuar motywów zdobniczych elewacji bocznej (zachodniej) kamienicy Podworskich składają się: boniowanie na wysokość parteru, fryz palmetowy, troiste, ślepe arkady filarowe (blendy arkadowe), wkomponowane symetrycznie w pasie środkowym ściany, powyżej - cztery popiersia starożytnych osobistości (wymagających pewniejszej identyfikacji) umieszczone na konsolach, nad którymi z kolei widzimy fryz z festonami, gzyms oraz szczyt schodkowy zwieńczony motywem rzeźbionej, drewnianej palmety” - pisze Marek Kowalik w artykule :Towarzystwo Kredytowe i Narodówka”, zamieszczonym w kwartalniku „Wczoraj i Dziś Radomia” (nr 2, 2002 rok).Zdaniem historyka popiersia na ścianie zachodniej przedstawiają prawdopodobnie Sokratesa, Platona i Cezara oraz, być może, Arystotelesa.Po II wojnie światowej kamienica Podworskich stała się własnością miasta. Na parterze umieszczono drogerię i cukiernię, piętra przeznaczając na mieszkania komunalne. W 1990 roku nieruchomość wróciła do spadkobierców właścicieli.,Budynek został wpisany do rejestry zabytków w maju 1990 roku.
Napisz komentarz
Komentarze