W regionie radomskim funkcjonują dwa Przystanki Historia. Pierwszy znajduje się w Pelagowie-Trablicach, w dawnej plebanii kościoła, którego proboszczem był ks. Roman Kotlarz, kapłan związany z robotniczym protestem w Radomiu w czerwcu 1976 roku. Drugi - „leśny” powstał w wyniku współpracy z Okręgiem Staropolskim Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej i Nadleśnictwem Kozienice – w gajówce w Puszczy Kozienickiej koło Augustowa. Koncentruje się na działalności oddziałów leśnych Armii Krajowej i żołnierzy podziemia niepodległościowego po II wojnie światowej.
Ks. Roman Kotlarz urodził się 17 października 1928 roku w Koniemłotach. W latach 1961-1976 był wikariuszem i proboszczem w parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Pelagowie. 25 czerwca 1976, kiedy na ulice Radomia wyszli robotnicy, protestując w ten sposób przeciwko zapowiadanym przez rząd drastycznym podwyżkom cen żywności, ks. Roman był w mieście. W drodze na obiad, który zazwyczaj jadał w stołówce dla księży prowadzonej przez zakonnice w parafii św. Jana Chrzciciela przy ul. Wałowej, natknął się na tłum robotników kierujących się w stronę siedziby Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przy ul. 1 Maja. Ludzka fala porwała go za sobą. Przy kościele Świętej Trójcy opuścił pochód i ze schodów pobłogosławił protestujących znakiem krzyża.
Po powrocie do Pelagowa, będąc pod wrażeniem manifestacji, a także wiadomości o represjach stosowanych przez władze, wygłosił kilka kazań, w których upominał się o prawa robotników. W połowie lipca 1976 pod plebanię pojawili się nieznani ludzie, prawdopodobnie SB-cy, którzy pobili ks. Romana. 15 sierpnia, odprawiając mszę świętą, kapłan zasłabł. Trafił do szpitala w Krychnowicach, gdzie 18 sierpnia zmarł. 1 grudnia 2018 w radomskiej katedrze, podczas uroczystej mszy świętej pod przewodnictwem abp. Wacława Depo rozpoczął się proces beatyfikacji ks. Romana Kotlarza.
O podtrzymywaniu pamięci o bohaterskim kapłanie władze gminy Kowala myślały od lat. Materialnym wyrazem tej pamięci miała być wystawa poświęcona księdzu w budynku dawnej plebanii. Dzięki unijnym pieniądzom udało się wyremontować budynek i zaaranżować ekspozycję. 17 sierpnia 2014 izba pamięci, gdzie można obejrzeć wiele eksponatów związanych z życiem ks. Kotlarza i posługą duszpasterską, została uroczyście otwarta. 5 września 2017 roku na plebanii otwarty został Przystanek Historia.
„Działania edukacyjne placówki skupiają się na prezentacji historii najnowszej regionu radomskiego, w tym zwłaszcza czerwcowego Protestu Robotniczego oraz działalności duszpasterskiej ks. Kotlarza. Obejmują warsztaty historyczne i lekcje dla uczniów, spotkania ze świadkami historii i przygotowywanie materiałów edukacyjnych (np. broszura „Ksiądz Roman Kotlarz” w serii „Bohaterowie naszych ulic”)” - czytamy na stronie Instytutu Pamięci Narodowej. - „Stałym wyposażeniem „Przystanku” jest wystawa „ …ksiądz musi zaprzestać. Życie i działalność księdza Romana Kotlarza” oraz pamiątki związane z posługą księdza. Historycy związani z Przystankiem przygotowali obszerną monografię: „Śmierć nieosądzona. Sprawa księdza Romana Kotlarza”. Placówka w Pelagowie znalazła się na trasie tematycznego szlaku turystycznego przygotowanego przez gminę Miasta Radomia, gminę Kowala oraz IPN/O Lublin i poświęconego wydarzeniom Czerwca 1976 r. (przy budynku ustawiona jest jedna z tablic informacyjnych poświęconych tym wydarzeniom)”.
W ubiegłym roku do Pelagowa zawitał festiwal „Ikony Wolności” organizowany przez Powiatowy Instytut Kultury.
Napisz komentarz
Komentarze