Czym jest zachowek?
Przede wszystkim należy powiedzieć, że zachowek nie jest, jak przyjęło w potocznym rozumieniu, określoną kwotą, a uprawnieniem, które przysługuje konkretnym osobom. Jego głównym celem jest zabezpieczenie tych spadkobierców, którzy dziedziczyliby z ustawy, ale nie zostali uwzględnieni w testamencie. Zazwyczaj, do kręgu osób, które mają prawo domagać się zachowku należą zstępni, współmałżonek oraz rodzice spadkodawcy.
Kto nie otrzyma zachowku?
Warto wspomnieć, iż mogą mieć miejsce sytuacje, w których zachowku nie będą miały prawa domagać się osoby, które w teorii należą do grupy spadkobierców uprawnionych.
Na przykład jeśli orzeczono rozwód, były współmałżonek nie może dochodzić tego roszczenia. Wyłączone będą też osoby uznane za niegodne dziedziczenia. Może zdarzyć się, że w testamencie spadkodawca wydziedziczy członków rodziny. Musi jednak wskazać on konkretną przyczynę, a co więcej musi być to jedna z przyczyn określonych Kodeksem cywilnym. Nie można na przykład wydziedziczyć dzieci "ponieważ się rozwiodły". Podkreślić należy jeszcze raz, że celowe nawet pominięcie w testamencie nie jest równoznaczne z wydziedziczeniem.
Jeśli żyjący zstępny spadkodawcy, który z punktu widzenia dziedziczenia ustawowego byłby powołany do spadku, został wydziedziczony, zachowku może się domagać dalszy zstępny.
Pokrycie zachowku
Warto wiedzieć też o instytucji takiej jak pokrycie zachowku. Jeśli spadek przypada tylko niektórym spośród spadkobierców ustawowych lub komuś, kto w ogóle z ustawy by nie dziedziczył, spadkobiercy ustawowi, niepowołani w testamencie mają prawo do żądania zachowku. Kto będzie musiał pokryć jego wysokość? Osoby dziedziczące po spadkodawcy. Roszczenie można wnieść też wobec osoby, która majątek otrzymała w darowiźnie lub też w zamach zapisu windykacyjnego.
Jaka jest wysokość zachowku?
Uprawniony do zachowku nie otrzyma pełnej wysokość udziału spadkowego, który należałby mu się z tytułu dziedziczenia ustawowego. Co do zasady, zachowek ma wysokość połowy tegoż udziału. Wyjątkowe są dwie sytuacje. Jeśli uprawniony jest małoletni lub jeżeli stwierdzono u niego trwałą niezdolność do pracy, otrzyma 2/3 udziału. Takie rozwiązanie pozwala zabezpieczyć jednocześnie spadkobierców wskazanych przez spadkodawcę oraz osoby z kręgu dziedziców ustawowych.
Dla wysokości zachowku ma znaczenie określenie wysokości samego udziału, który przypadałby danej osobie w dziedziczeniu ustawowym. Żeby obliczyć podstawę, wziąć pod uwagę należy spadkobierców niegodnych i tych, którzy zdecydowali się odrzucić spadek. Jak nieistniejących traktuje się tych spadkobierców, którzy w ogóle zrzekli się dziedziczenia, albo tych, których wydziedziczono w ostatniej woli.
Kolejną kwestią jest też doliczenie darowizn do czystej wartości spadku. W związku z tym, jest możliwe, że roszczenie o zachowek skierowane będzie do obdarowanego. Ma to miejsce, gdy darowizny wyczerpały majątek zmarłego. Należy mieć jednak na uwadze, iż nie bierze się tu pod uwagę drobnych darowizn życia codziennego.
Warto mieć na uwadze, że roszczenie o zachowek przedawnia się z upływem 5 lat od dnia otwarcia spadku lub otwarcia i ogłoszenia testamentu.
Materiał przygotowano na podstawie informacji pochodzących ze strony: Kancelaria Klisz i Wspólnicy.
Napisz komentarz
Komentarze