Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu Radio Rekord Radom 29 lat z Wami Radio Rekord Radom 29 lat z Wami
poniedziałek, 22 grudnia 2025 23:14
Reklama

Spacerkiem po mieście: Mauzoleum Dionizego Czachowskiego

W 1933 roku minęło 70 lat od wybuchu powstania styczniowego. Radomscy działacze Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego uznali, że najlepszym sposobem uczczenia okrągłej rocznicy będzie wzniesienie pomnika-mauzoleum poświęconego jednemu z przywódców narodowego zrywu. Wybór płk Dionizego Czachowskiego był oczywisty – urodzony w niedalekim Niedabylu, walczył w regionie radomskim, zginął pod Jaworem Soleckim.

Inicjatywie przyklasnął ks. Jan Kwarciński, proboszcz parafii w Bukównie, gdzie rosyjski zaborca nakazał w 1863 roku pochować pułkownika. Trzy lata później ks. Jan Wiśniewski – kolekcjoner i regionalista powołał Komitet Przeniesienia Prochów i Uczczenia Pamięci płk. Dionizego Czachowskiego. Mauzoleum - z granitu i marmuru - zaprojektował znany radomski architekt, inż. Kazimierz Prokulski. Na czterostopniowym postumencie wznosiła się altana wsparta na sześciu prostych filarach, Całość wieńczył krzyż. Komitet zdecydował, że pomnik stanie przed kościołem bernardynów, z lewej strony, frontem do ul. Żeromskiego.

Dzięki ofiarności społeczeństwa, a także finansowej pomocy władz miasta i wojska pomnik był gotowy jesienią 1938 roku. 29 października prochy Czachowskiego ekshumowano i przewieziono uroczyście do Radomia. Dzień później pochowano je w mauzoleum. Trumienkę z brązu wykonał Jędrzej Krysiński. Mauzoleum przed kościołem bernardyńskim przetrwało do 1940 roku. 7 września niemieckie władze okupacyjne kazały rozebrać pomnik. Trumnę ze szczątkami pułkownika ukryto w podziemiach kościoła św. Katarzyny, a zdemontowane elementy mauzoleum przeniesiono potajemnie do bazy materiałowej, którą Niemcy urządzili przy Starym Ogrodzie. Tam przetrwały wojnę.

W 1963 roku, w setną rocznicę wybuchu powstania styczniowego, pojawił się pomysł rekonstrukcji pomnika. Władze miasta nie zgodziły się jednak na jego powrót przed kościół bernardynów. Zdecydowano się więc na plac między ul. Koszarową, Wernera i Malczewskiego (obecnie pl. 72 pułku piechoty). Na szczycie odbudowanego mauzoleum, na dwustopniowym postumencie, zamiast krzyża umieszczono orła z brązu, wykonanego według projektu radomskiego rzeźbiarza Jakuba Zajdensznira. Wmurowano też urnę z ziemią z miejsc, gdzie w czasie II wojny światowej walczył 77 pp, stacjonujący niegdyś w Radomiu i noszący imię pułkownika.

Z inicjatywy Klubu Miłośników Radomia i Ziemi Radomskiej i dzięki finansowemu wsparciu radomskiego oddziału Paxu i firmy Inco ze Skaryszewa udało się zbudować granitowy sarkofag – kopię tego przedwojennego. Postawiono go w bocznej nawie kościoła bernardynów. 21 marca 1981 roku trumienkę ze szczątkami Czachowskiego uroczyście przeniesiono z podziemi i umieszczono w sarkofagu. W 2015 roku mauzoleum i jego otoczenie zostały gruntownie wyremontowane.


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.

Komentarze

!!! 09.08.2021 10:16
Mauzoleum powinno być przeniesione z powrotem na skwer przed kościołem bernardynów. Odkąd PiS oszukał Radom w kwestii podziału województwa nie ma tam już miejsca na pomnik pisowskiego prezydenta.

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
10.08.2021 04:47
A w miejsce obecnego pomnika postawić biedronkę

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Anonim 09.08.2021 08:19
Tu się schowałeś. A teraz weź tabletki i na oddział

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Bartosz Glowacki 09.08.2021 08:00
A co dalej z Carycą. PiS będzie za darmo grunty chłopom rozdawał by do powstania z totalną opozycją nie poszli. Dionizy sie w grobie przewraca. Chłopy kosy na sztorc i na koń pis za ruską granicę goń.

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
obywatel 09.08.2021 07:36
Radom piękne, duże, królewskie miasto Mazowsza - druge co Warszawie co do wielkości miasto województwa Mazowieckiego

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
citizen 09.08.2021 09:32
Radom nigdy nie leżał na Mazowszu. Geograficznie i historycznie to bardziej Małopolska...

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
321 09.08.2021 10:14
Nie "bardziej Małopolska", tylko po prostu Małopolska. Radom nigdy nie leżał i nie będzie leżał na Mazowszu.

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Gospodarz 10.08.2021 04:45
Pierwsze pod względem zaniedbania bezrobocia i poziomu życia w nędzy.

Chcemy, żeby nasze publikacje były powodem do rozpoczynania dyskusji prowadzonej przez naszych Czytelników; dyskusji merytorycznej, rzeczowej i kulturalnej. Jako redakcja jesteśmy zdecydowanym przeciwnikiem hejtu w Internecie i wspieramy działania akcji "Stop hejt".
 
Dlatego prosimy o dostosowanie pisanych przez Państwa komentarzy do norm akceptowanych przez większość społeczeństwa. Chcemy, żeby dyskusja prowadzona w komentarzach nie atakowała nikogo i nie urażała uczuć osób wspominanych w tych wpisach.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama