Kolonialne malowidła z Gwatemali w Malczewskim

Polscy naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego przez kilka lat prowadzili prace badawcze i konserwatorskie nad unikatowymi malowidłami kolonialnymi z XVII i XVIII wieku. Malowidła te zostały odnalezione w Chajul w górzystej części Gwatemali. Prace przez dziesięciolecia ukryte były pod warstwami białej farby pokrywającej ściany kilku domostw. Już od najbliższego piątku (14.06) fotografie malunków będzie można podziwiać w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. - Wystawa w radomskim muzeum to pierwsza, zarówno w Polsce, jak i na świecie, prezentacja wyniku naszych prac - podkreśla prof. Jarosław Źrałka, kierownik polskiej ekipy badaczy w Chajul. – Jest to pierwszy taki międzynarodowy pokaz w naszym muzeum, jednak wierzę, że nie ostatni i już w przyszłości będziemy mieli dostęp do całego świata, prezentując jednocześnie obyczaje i kulturę innych społeczności – dodaje Leszek Ruszczyk, dyrektor Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu.

Prace konserwatorsko-archeologiczne na terenie Gwatemali prowadzone były od 2015 do 2022 roku. – Prace koncentrowały się głównie na uratowaniu malowideł ściennych, które znajdują się w kilku domach należących do ludności rdzennej, czyli Majów z grupy Ixil. Z naszych badań wynika, że malowidła datowane są na XVII i XVIII wiek, czyli na tzw. okres kolonialny. Niemal wszystkie przykłady malowideł ściennych z tego okresu w Ameryce Łacińskiej znane są z kościołów i konwentów, dlatego też znalezienie ich na ścianach prywatnych budynków jest niesamowitą rzadkością. Mamy tutaj sytuację, w której malowidła znajdują się w miejscach, w których ludzie śpią, gotują i po prostu żyją – mówi prof. Jarosław Źrałka.

Warto zwrócić również uwagę na fakt, że od samego początku do projektu zaangażowana była ludność rdzenna Gwatemali. – Majowie zamieszkujący w Chajul uczestniczyli w projekcie od samego początku i gdyby nie ich zaangażowani to nie udałoby nam się tych prac konserwatorskich w ogóle zrealizować. Przełamaliśmy pewne schematy, w których rdzenna ludność byłaby tylko przedmiotem badań antropologicznych – mówi profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Fotografie unikatowych malowideł zawitają do muzealnych sali już w najbliższy piątek, 14 czerwca. Ekspozycja pt. „Barwy przeszłości i teraźniejszości. Kolonialne malowidła ścienne w Chajul w Gwatemali” to zbiór zdjęć wykonanych przez Roberta Słabońskiego. Wernisaż wystawy zapoczątkuje jednocześnie obchody Europejskich Dni Archeologii, które potrwają od piątku (14.06) do niedzieli (16.06). – Nasze muzeum oczywiście będzie brało w nich aktywny udział. Na uczestników będzie czekać szereg warsztatów i wykładów archeologicznych m.in. na temat nowoczesnych metod konserwacji. Wykłady połączone będą z pokazami skanowania 3D. Odbędą się również warsztaty tworzenia z gliny wizerunków postaci inspirowanych mitologią majańską czy pokaz parzenia kakao - zapowiada Paweł Cyganiewicz, pracownik działu archeologii w Muzeum im. Jacka Malczewskiego. 

W obchodach Europejskich Dni Archeologii w Radomiu uczestniczy również Spółka Rewitalizacja. - Te dni to przede wszystkim okazja do tego, by pokazać ludziom archeologię. Ta dziedzina nauki w tej chwili to już nie tylko pędzelek i łopatka, ale także nowoczesne techniki wydobywania i badania artefaktów. Spółka Rewitalizacja posiada dział archeologii, który głównie pracuje na terenie Miasta Kazimierzowskiego. Podczas obchodów Europejskich Dni Archeologii nasi archeolodzy zaproszą mieszkańców na spacer tą samą trasą, na której wydobywane były różne przedmioty, a były to głównie pozostałości naszego zamku radomskiego. Oprócz tego, w Muzeum im. Jacka Malczewskiego poprowadzone zostaną warsztaty archeologiczne – informuje Dorota Rajkowska, prezeska Spółki Rewitalizacja. 

W sobotę (15.06) w muzeum odbędzie się również oprowadzanie po nowej wystawie. Fotografie kolonialnych malowideł będzie można oglądać do października br.