Ulica Edwarda Krzywickiego
Rajec Poduchowny
Prostopadła do ul. Podleśnej, równoległa do ul. Aleksandra i Maksymiliana Gierymskich.
Nauczyciel, wykładowca akademicki, twórca podstaw nowoczesnego garbarstwa w Polsce.
Edward Krzywicki urodził się 26 stycznia 1892 roku w Sandomierzu. Jego ojciec - Władysław to znakomity snycerz; po przeprowadzce rodziny do Radomia współtworzył wystrój katedry, był też współwłaścicielem słynnego w owych czasach zakładu stolarsko-rzeźbiarskiego przy ul. Piaski. W domu silne były tradycje niepodległościowe - dziadkowie Edwarda za udział w powstaniu styczniowym musieli opuścić Polskę.
Krzywicki początkowo uczył się w Sandomierzu, a po przeniesieniu się rodziny do Radomia, kontynuował naukę w rosyjskim gimnazjum rządowym. Po strajku szkolnym w 1905 roku przeniósł się do Miejskiej Szkoły Handlowej, w której językiem wykładowym był polski.
W 1908 rozpoczął pracę w garbarni Jana Borkowskiego; spędził tu dwa lata. Wyjechał na studia chemiczne do Freibergu w Saksonii, która była ówczesnym ośrodkiem światowego garbarstwa. Do 1914 roku uczył się i jednocześnie poznawał najnowsze garbarskie technologie. W 1912 ożenił się z Ireną Dmochowską.
W 1915 roku Edward Krzywicki wyjechał do Stanów Zjednoczonych na dalsze studia. Dwa lata później uzyskał tytuł inżyniera technologii garbarstwa Syracuse University.
Wrócił do Radomia. W latach dwudziestych pracował w kilku prywatnych garbarniach w naszym mieście; był kierownikiem technicznym. Potem objął stanowisko dyrektorskie w garbarni w Stanisławowie, a następnie w garbarni Hipolita Luchta w Lublinie. W latach 1929-39 związany był z Wojskową Wytwórnią Sprzętu Ochronnego w Radomiu, która produkowała maski przeciwgazowe. Był Krzywicki ekspertem od impregnacji skór, dzięki czemu przyczynił się do wyeliminowania kosztownego importu, za co otrzymał wiele dyplomów i wyróżnień.
Po wybuchu II wojny światowej został ewakuowany wraz ze swoim zakładem na wschód, ale wrócił do Radomia już w październiku. Biegła znajomość niemieckiego i dyplom uczelni we Freibergu pozwoliły mu spełnić prośby organizacji żydowskich o objęciu kierownictwa kilku garbarni. W ten sposób mógł pomagać Polakom zagrożonym wywózką do Niemiec – zatrudniał ich u siebie. Pomagał także Żydom, organizując dla nich kryjówki i dostarczając żywność do getta.
W 1945 roku Edward Krzywicki został powołany na stanowisko dyrektora technicznego Zakładów Garbarskich Okręgu Radomskiego, rozwijając od tego momentu działalność naukową. Opracowywał nowe technologie garbowania skór, przeprowadzając wiele eksperymentów w laboratoriach i garbarniach i uzyskując patenty. Pisał artykuły do prasy branżowej, rozprawy naukowe i podręczniki akademickie. Był pierwszym Polakiem - po 1862 roku, kiedy to ukazał się „Przewodnik dla garbarzy” A. Rogalewicza - który napisał podręcznik technologii garbarstwa. Dorobek naukowy Edwarda Krzywickiego obejmuje ponad sto publikacji.
W latach 1947-1964 pełnił funkcję doradcy naukowo-technicznego w Centralnym Zarządzie Przemysłu Skórzanego w Łodzi. Jednocześnie, w latach 1949-53, wykładał technologię organiczną na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej. Pracował też w radomskim Technikum Przemysłu Skórzanego. Nauczał także w Katedrze Garbarskiej Politechniki Łódzkiej oraz Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu (był współtwórcą obu tych placówek). Wykształcił wielu specjalistów garbarstwa.
Edward Krzywicki nie zajmował się tylko garbarstwem. Brał czynny udział w życiu kulturalnym Radomia i Polski; zajmował się malarstwem, rzeźbą i fotografią artystyczną, współpracował m.in. z Towarzystwem Przyjaciół Sztuk Pięknych w Radomiu.
Zmarł w Radomiu 5 czerwca 1965 roku. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Limanowskiego.
Miejska Rada Narodowa ulicy w Rajcu Poduchownym nadała imię Edwarda Krzywickiego 29 marca 1985 roku.
Napisz komentarz
Komentarze