To prawda, że tej wystawy miało nie być?
- Zimą Muzeum Sztuki Współczesnej miało być zamknięte, więc nie planowaliśmy na ten czas żadnej wystawy z zewnątrz. Z drugiej strony od dłuższego czasu planowaliśmy zorganizowanie ekspozycji, która by najlepiej prezentowała nasz program edukacyjny, tworzony od lat, który czasem tak streszczam: Muzeum Sztuki Współczesnej drogą w świat kultury! Dowodem na to, że udało się stworzyć zarówno taki program, jak i zbiory – jest ta wystawa. Do takiego programu prowadziło mnie moje osobiste widzenie sztuki. Ale też poznawanie i gromadzenie przez blisko 35 lat dzieł polskich artystów (prace twórców zagranicznych są tu nieliczne).
Ekspozycja powstawała w pośpiechu i zdaje się, że efekt jest o wiele lepszy niż można było się spodziewać...
- Jestem zadowolony z tej wystawy, bo inaczej niż zwykle rozmieściliśmy dzieła. Przede wszystkim prace są bardziej różnorodne i śmielej zestawione. Staraliśmy się wykorzystać całą przestrzeń obu budynków Muzeum Sztuki. Oczywiście dominuje malarstwo, ale prezentujemy również grafiki, rysunki, rzeźby, obiekty, fotografie. 175 dzieł, 101 autorów. Należą do różnych nurtów, posługiwali się różnymi konwencjami. To, co w tej wystawie jest nowe, inne niż w poprzednich pokazach, to układ tematyczny. Wystawa i artyści pokazują różne fragmenty świata, odpowiadają sami sobie na ważne pytania. Bardzo osobiste wypowiedzi twórców odczytujemy czasem jako najtrafniejsze sformułowania naszych własnych myśli.
A od czego zaczyna się wystawa?
- Wprowadzeniem jest ekspozycja na klatce schodowej – zestaw fotografii, który pokazuje, w jaki sposób indywidualne spojrzenie twórcy na rzeczywistość prowadzi go do stworzenia własnej formy artystycznej. Przykładem na wystawie - i w polskiej sztuce, bo sam artysta starał się, byśmy to zrozumieli - jest obraz Jana Tarasina i jego fotografie.
Tytuł pierwszej sali: "Ludzie i świat wokół nas" - są rodzice, rodzina, obrazy naszej rzeczywistości, wsi, starych domów, blokowiska, czy ekranu telewizora. Dopełnieniem tego zestawu jest obraz autorstwa Jana Sawki "California Dream". Dla wielu młodych ludzi, którzy wyjeżdżają… i marzą - jest to temat aktualny.
Jakie jeszcze zestawienia mamy na wystawie?
- Drugą część zatytułowaliśmy "Życie wewnętrzne". Główny temat to miłość, pożądanie, a więc erotyka. Prowadzi ona w różne kierunki - jest mistycyzm u Nowosielskiego, jest ironia w rysunkach Adama Hoffmanna. Dziełem, którego tytuł możemy uznać za sformułowanie programu tej części - jest obraz Jacka Waltosia "Psyche pobudzona do życia przez Erosa". W trzeciej części zgromadziliśmy prace pod hasłem "Nasza egzystencja". Są świadectwem, jak różne mogą być na nią spojrzenia i różne sytuacje egzystencjalne. To, co zwraca na wystawie szczególną uwagę, to kolejna część: "Człowiek wobec Boga". Wobec transcendencji, ale także wobec cierpienia, otchłani, śmierci. W tej części są różnorodne i znakomite obrazy: Eugeniusza Muchy, Krystyny Brzechwy, Łukasza Korolkiewicza, czy Aldony Mickiewicz.
I mamy "Świat kultury", czyli...
- W tej części prezentujemy trzy sekwencje: literaturę, muzykę i sztukę. Wśród dzieł o muzyce są linoryty Janiny Kraupe, inspirowane muzyką kilku kompozytorów. Uwagę zwraca "Święty Sebastian" Zbysława Maciejewskiego. Dlaczego tu? Inspiracją była III Symfonią Karola Szymanowskiego. Taką wizję tego utworu muzycznego mógł stworzyć tylko Maciejewski. Ten obraz to jeden z tych przykładów, w których najłatwiej spostrzec, że zapisane w sztuce wizje są tak osobiste, że nie powtórzą się u innego twórcy. Są w „zestawie” muzycznym jeszcze portrety Edwarda Dwurnika przedstawiające Agnieszkę Osiecką i Tomasza Stańkę. W kolejnym wnętrzu prezentujemy "Światy wyobraźni" kilku wyjątkowych artystów: Henryka Błachnio, Stanisława Fijałkowskiego, Erny Rosenstein, Jerzego Skarżyńskiego. Cztery surrealistyczne pejzaże Juliusza Narzyńskiego prezentujemy po raz pierwszy – to nowe dary.
Nie zapominajmy o zbiorze prac pod hasłem "Laboratorium formy", gdzie obrazy, obiekty, rysunki wybitnych twórców, najczęściej zaliczanych do sztuki geometrycznej, jak Stażewski, Fangor, Gierowski, a ja zwróciłbym szczególną uwagę na minimalizm wielu dzieł. I tu nowe dary.
Wystawa skupia się tylko na rodzimych twórcach?
- Nie, pokazujemy dzieła kilku zagranicznych artystów. Niemieckiego rzeźbiarza Alfonsa Kunena, szwajcarskiej artystki Rity Ernest, włoskiego grafika Vladimiro Elvieri, a także naszego nieżyjącego już przyjaciela Węgra, Pétera Gémesa..
Wśród tak bogatej ekspozycji znalazło się miejsce dla artystów związanych z Radomiem?
- Przeznaczyliśmy na prace radomskich artystów odrębną salę. Bo w głównym ciągu wystawy pokazujemy tylko trzech artystów ze środowiska radomskiego. W tym dwóch najwybitniejszych spośród tworzących w pierwszym powojennym ćwierćwieczu. Obrazy religijne ks. Władysława Paciaka, a także pięć malarskich aktów autorstwa Edwarda Kiełtyki (akt męski po raz pierwszy). Dla wielu radomian te świetne obrazy znanego im Kiełtyki będą wielką atrakcją wystawy.
Łatwo było wybrać prace do reprezentatywnej ekspozycji?
- Nie jest łatwo. Trzeba rezygnować. Do każdej z ośmiu części tematycznych wybraliśmy sporo prac, które chcieliśmy eksponować - i rezygnacja z niektórych z nich przychodziła z wielkim trudem.
Wystawa ma charakter tak różnorodny, że każdy w niej znajdzie coś dla siebie?
- Przygotowaliśmy wystawę, która może zainteresować wszystkich, także młodzież. Zależy nam, żeby nas odwiedzili uczniowie radomskich szkół.
Wystawa - powiedzmy raz jeszcze - ma charakter edukacyjny.
- Tworząc muzeum, gromadzimy ważne dzieła sztuki, ale muzeum spełnia też pewne funkcje społeczne. Przypomnę. Chciałbym, by dla młodych ludzi było drogą w świat kultury. Jest to istotne zwłaszcza w Radomiu, w mieście przeżywającym kryzys gospodarczy i społeczny. Kiedy powstała idea utworzenia Muzeum Sztuki Współczesnej w naszym mieście – pierwszego w Polsce – chcieliśmy stworzyć tu ośrodek kultury, ważny dla kultury narodowej – ale też tworzyć nowe więzi społeczne.
Jest to zapewne pracowity czas, bo już niedługo w MSW odbędą się kolejne wernisaże?
- Ta wystawa czynna będzie przez dwa miesiące, do 7 kwietnia. Planujemy jeszcze trzy wystawy przed wakacjami. Pierwsza Krystyny Piotrowskiej, której grafiki już kiedyś pokazywaliśmy. Tym razem przygotuje dla nas specjalnie wystawę pt. "Muzeum". Będzie wystawa nowych rysunków Władysława Szczepańskiego (jego prace też już kiedyś pokazywaliśmy). W końcu maja pokażemy malarstwo i rysunek Kazimierza Pomagalskiego – malarza, który urodził się w 1938 r. w Lipsku, w Radomiu chodził do szkoły, studiował we Wrocławiu, ale tworzy w południowej Francji, wystawia w Europie Zachodniej – i w Polsce jest niemal nieznany.
Podczas wakacji prezentowany jest wybór kolekcji muzeum. Tak będzie i tym razem?
- Latem pokażemy jak zawsze kolekcję. I będzie to nieco tylko zmieniona ekspozycja, którą teraz możemy oglądać. Latem odwiedzają muzeum nie ci, którzy tu mieszkają, a turyści. Także im chcemy tę wystawę pokazać.
Od przyszłego tygodnia będziemy prezentować poszczególne dzieła z nowej wystawy.
