- Dawna partnerka po latach od zerwania znajomości domaga się ode mnie alimentów, mimo, że nie wiedziałem, że mam z nią dziecko. Wcześniej nie poinformowała mnie o tym, a ja żyłem za granicą. Czy alimenty jej się należą? I czy mogą być naliczane "wstecz"? - pyta nasz czytelnik.
MOŻLIWOŚĆ DOCHODZENIA ALIMENTÓW ZA OKRES POPRZEDZAJĄCY WNIESIENIE POZWU
Obowiązek alimentacyjny jest jednym z podstawowych obowiązków rodziców. Obciąża on oboje rodziców – co do zasady w równym stopniu. Nie ma przy tym znaczenia czy rodzic ma pełną czy ograniczoną władzę rodzicielską lub też czy jest jej całkowicie pozbawiony.
Jeżeli któryś z rodziców nie łoży na utrzymanie dziecka, a tym samym nie przyczynia się do zaspokajania jego usprawiedliwionych potrzeb, drugi z rodziców, jako przedstawiciel ustawowy małoletniego, może w imieniu dziecka wystąpić do sądu z pozwem o alimenty. W takim przypadku zasadą jest, że w przypadku uwzględnienia powództwa, sąd zasądza alimenty od miesiąca, w którym wniesiono pozew do sądu. Na gruncie prawa polskiego istnieje jednak także możliwość dochodzenia alimentów za okres poprzedzający wniesienie pozwu, ale tylko pod warunkiem spełnienia kilku warunków.
Przede wszystkim, w pozwie musi się znaleźć stosowny wniosek osoby uprawnionej do alimentów – należy precyzyjnie wskazać, za jaki okres alimentów się domagamy.
Ponadto, z uwagi na fakt, że zasadą jest zasądzanie alimentów „na przyszłość”, aby sąd przyznał osobie uprawnionej alimenty za czas wcześniejszy, musi istnieć szczególna okoliczność, która „skłoni” Sąd do wydania wyroku o takiej treści. Taką szczególną okolicznością może być jedna z dwóch następujących sytuacji:
- usprawiedliwione potrzeby uprawnionego (dziecka) z okresu, za który uprawniony żąda alimentów nie zostały dotąd zaspokojone;
- zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb dziecka za okres wcześniejszy wiązało się z koniecznością zaciągnięcia długów, które nie zostały spłacone bądź nie zostały spłacone w całości.
Maksymalny okres, za który można domagać się alimentów.
Roszczenie o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem lat trzech – dlatego też maksymalny okres, za który można dochodzić zaległych alimentów wynosi trzy lata.
W przypadku uwzględnienia przez sąd powództwa i przyznania alimentów za okres wcześniejszy, Sąd może jednocześnie rozłożyć „zaległą” płatność na raty – jeżeli przemawia za tym sytuacja majątkowa dłużnika.
WAŻNE: Obowiązek alimentacyjny, obciążający rodziców, wynika z samej istoty rodzicielstwa. Teoretycznie nie ma więc znaczenia, czy ojciec dziecka wiedział o jego istnieniu, choć w praktyce możliwe jest to niezwykle rzadko. Ważne jest bowiem, aby biologiczny ojciec dziecka był ojcem w świetle prawa – krótko mówiąc – aby jego nazwisko widniało w odpowiedniej rubryce aktu urodzenia dziecka. W przypadku dziecka tzw. pozamałżeńskiego wiąże się to z koniecznością uznania dziecka przez ojca – a więc złożenia przez niego stosownego oświadczenia, na ogół przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego bądź też następuje na mocy orzeczenia sądu wydanego w toku postępowania o ustalenie ojcostwa.
Zanim matka dziecka, niepochodzącego ze związku małżeńskiego, skieruje do sądu pozew o alimenty, będzie musiała więc uregulować prawnie kwestie ojcostwa – poprzez złożenie pozwu o ustalenie ojcostwa. Można też dochodzić obu tych roszczeń jednym powództwem.
Od czego zależy wysokość zasądzanych przez sąd alimentów?
Czynnikami branymi przez sąd pod uwagę przy ustalaniu wysokości alimentów należnych uprawnionemu, są: wysokość kwoty, która będzie w stanie zaspokajać usprawiedliwione potrzeby uprawnionego (dziecka) oraz sytuacja finansowa i możliwości zarobkowe zobowiązanego (rodzica).
