Program Fulbrighta to największy program wymiany naukowej i kulturowej Stanów Zjednoczonych. Przez wielu uznawany jest za jeden z najbardziej prestiżowych programów wymiany na świecie. Od ponad 70 lat wspiera współpracę na rzecz rozwoju nauki, kultury oraz relacji międzyludzkich i międzyinstytucjonalnych między USA a ponad 160 krajami. W Polsce program działa od 1959 roku. I finansuje - w formie stypendiów - wyjazdy naukowe studentów, badaczy i nauczycieli akademickich do USA. Jednym z takich stypendiów jest Fulbright Junior Research Award. Przyznawane jest doktorantom z polskich uczelni, a trwa od sześciu do dziewięciu miesięcy. Na rok akademicki 2019/20 zgłosiły się 53 osoby. Polsko-Amerykańska Komisja Fulbrighta wybrała spośród nich 22 stypendystów. Jednym z nich jest radomianin Mateusz Strzelecki, doktorant na Wydziale Instrumentalnym Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, jedyny w tym gronie przedstawiciel dyscyplin muzycznych.
Na skrzypce i fortepian
Mateusz Strzelecki urodził się w Radomiu. Tu w 2008 roku ukończył szkołę muzyczną, a potem – z wyróżnieniem - Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina. Jednocześnie studiował na Uniwersytecie Sztuk w Berlinie.
Badania, które prowadzę na Akademii Muzycznej w Łodzi i które będę kontynuował w Stanach Zjednoczonych, dotyczą twórczości polskich kompozytorów emigracyjnych, twórczości na skrzypce i fortepian – mówi Mateusz Strzelecki. - To w większości osoby urodzone w ostatnich latach XIX wieku, więc ich młodość przypadła na lata I wojny światowej; potem był burzliwy okres międzywojenny, II wojna światowa. To nie był dobry czas, by w pełni rozwijać talent, tworzyć w sposób niezakłócony. Często zmuszani byli do emigracji - do Francji, Wielkiej Brytanii czy właśnie Stanów Zjednoczonych. Albo tracili życie. W latach 30. i 40., ze względu na swoje żydowsko-polskie pochodzenie, byli wymazywani przez nazistów z historii muzyki. A potem, po spuszczeniu żelaznej kurtyny, ich twórczość też nie była mile widziana w wielu krajach bloku wschodniego. Bo uznawano ich za obywateli krajów kapitalistycznych, za uciekinierów. Teraz, tak uważam, jest dobry moment, by zająć się tymi kompozytorami – znakomitymi, ale trochę zapomnianymi.
https://www.cozadzien.pl/zdjecia/konferencja-na-temat-stypendium-fulbrighta-w-lazni-zdjecia/56816
Karol Rathaus i inni
Skrzypek wylatuje do USA 17 września. Wybrał nowojorski Queens College, bo tu właśnie – od 1940 do swojej śmierci w 1954 roku – wykładał Karol Rathaus, jeden z kompozytorów, o których pisze pracę doktorską. - Mam nadzieję, że znajdę tam kilka ciekawych rękopisów, kilka partytur, a przede wszystkim listy, prywatną korespondencję kompozytorów, o których piszę – zdradza Strzelecki. - Bo celem tego stypendium jest zebranie materiałów do pracy doktorskiej, dzięki którym ta praca będzie lepsza niż gdybym do Stanów nie pojechał.
Mateusz Strzelecki planuje też kilka koncertów - w Nowym Yorku, w stanie Illinois i Karolina Północna.
Z inspiracji senatora
Starania radomianina o stypendium wsparło Centrum Doradztwa Edukacyjnego działające w Amerykańskim Centrum Kultury i Informacji American Corner Radom. - Jako miejska placówka współpracujemy z Polsko-Amerykańską Komisją Fulbrighta już od kilku lat - mówi Karolina Adamczyk, koordynatorka American Corner w Radomiu. - Naszym celem jest zachęcanie mieszkańców Radomia do tego, aby zapoznawali się z wieloma możliwościami wyjazdu do USA. Mamy w Radomiu wiele utalentowanych, ponadprzeciętnych, otwartych, kreatywnych osób, które mogą i powinny z takich programów korzystać.
Z Mateuszem Strzeleckim od kilku lat współpracuje też Radomski Klub Środowisk Twórczych i Galeria „Łaźnia”. - Uznając jego niezwykły talent staraliśmy się go promować, organizując m.in. cykl koncertów. Kolejnym etapem była - wydana w grudniu ubiegłego roku, płyta „Dedykacja” z utworami zapomnianych polskich kompozytorów – przypomina Beata Drozdowska, dyrektor Łaźni.
Program Fulbrighta został założony z inspiracji senatora USA Jamesa Williama Fulbrighta w 1946 roku. Finansowany jest w połowie przez amerykański Departament Stanu, a w połowie przez polskie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Wśród stypendystów Fulbrighta jest 59 laureatów Nagrody Nobla, 90 laureatów Nagrody Pulitzera i 33 przywódców państw. Z wymiany korzysta co roku ok. 60 Polaków.
