Rondo Jana Łaskiego Halinów
U zbiegu ulic NSZZ Solidarność i Maratońskiej oraz Kieleckiej
Twórca statutu - jednego z pierwszych drukowanych zbiorów praw na świecie, kanclerz wielki koronny, prymas Polski, wybitny polityk i mąż stanu.
Jan Łaski urodził się w 1456 roku w Łasku, w ziemi sieradzkiej, w rodzinie bogatego szlachcica Andrzeja Łaskiego herbu Korab (spokrewnionego z prymasem Janem Gruszczyńskim), od którego bierze się początek sławy rodu Łaskich. Jego matką była Barbara z Rembieszowa; do niedawna sądzono, że matką Jana była nieznana z imienia Skocka herbu Nowina. Łascy byli właścicielami Łaska do połowy XVII wieku. Byli politykami, senatorami, duchownymi, dyplomatami, wojewodami, żołnierzami i urzędnikami. Oprócz prymasa Jana Łaskiego duży rozgłos w Europie zdobył także jego bratanek Jan Łaski (ur. w 1499), zwany Młodszym. Jan Łaski jr. należał do czołowych przedstawicieli obozu reformacji.
Niewiele wiadomo na temat jego wykształcenia. Już jako siedmiolatek uzyskał sakrament bierzmowania, a w wieku 15 lat otrzymał święcenia kapłańskie. Był m.in. notariuszem konsystorza poznańskiego, kanonikiem i kanclerzem gnieźnieńskim, prepozytem poznańskim, kanonikiem krakowskim, dziekanem kujawskim, sekretarzem królewskim i doradcą politycznym króla Aleksandra Jagiellończyka i faktycznym kierownikiem polityki państwa - gdy w 27 listopada 1503 został kanclerzem wielkim koronnym. Ponieważ Jagiellonowie mieli na niego wielki wpływ, a on mocno i lojalnie wspierał ich politykę, można wysunąć tezę, że wspólnie przygotowywali kolejne etapy tworzenia trudnej unii polsko-litewskiej.
Ważnymi wydarzeniami dla Łaskiego były sejm radomski w 1505 roku, kiedy to uchwalona została konstytucja Nihil novi (...) sine communi consensu (nic nowego bez wspólnej zgody), sankcjonująca kompetencje ustawodawcze Sejmu i Senatu, przywilej szlachecki zakazujący królowi wydawania nowych ustaw („nic nowego”) bez zgody Senatu i Izby Poselskiej. Król zgodził się też na spisanie i wydanie drukiem zbioru praw obowiązujących w Polsce i zlecił to Łaskiemu. Zbioru - Commune incliti Poloniae Regni privilegium (Statut Królestwa Polskiego), zwany Statutem Łaskiego ukazał się w 1506 roku. Wydanie go drukiem według króla znaczyło, że „znajomość prawa z wyjątkowej powszechną stać się mogła”.
Statut (1000 kart, w nakładzie 150 egz. na papierze i 6 na pergaminie) był urzędowym zbiorem w jednej księdze: statutów, przywilejów i praw szlachty polskiej (zwyczajowych, publicznych, sądowych, kanonicznych i boskich), spisanych pod kierunkiem Łaskiego. Statuty zawierały całość obowiązującego w Polsce prawa, zebrane teksty pochodziły głównie z archiwów kościelnych, sądowych i koronnych. W księdze zawarty jest też najdawniejszy drukowany tekst Bogurodzicy; zawiera ona również kilka kolorowanych drzeworytów.
Jan Łaski wydał ponadto drukiem ważne dla Kościoła zbiory praw: Statuty archidiecezjalne i Statuty prowincjonalne; sporządził też inwentaryzację dóbr kościelnych archidiecezji gnieźnieńskiej, wydanej jako Liberum Beneficiorum. Pracując na rzecz reformy Kościoła, ujednolicał liturgię, usprawniał administrację i sądownictwo kościelne. Chciał opodatkować kler, zmieniał i podniósł poziom wykształcenia duchowieństwa i jego morale.
Jan Łaski był wielkim miłośnikiem sztuki renesansowej i mecenasem kultury. Korespondował m.in. z Erazmem z Rotterdamu, którego wysoko cenił i mu patronował. Ufundował pierwszą w Polsce, przy katedrze gnieźnieńskiej, kaplicę w stylu renesansowym - św. Stanisława (nie zachowała się). Kościół w rodzinnym Łasku bogato wyposażył i wyniósł do rangi kolegiaty. Przebudował zamek prymasowski w Łowiczu, odnowił kościół parafialny w Skierniewicach, budował zamek obronny w Gnieźnie, zamawiał dzieła sztuki u czołowych artystów renesansu.
Zwolennik silnej władzy królewskiej, przeciwnik Krzyżaków i Habsburgów nie godził się na unię z Kościołem prawosławnym, zwalczał reformację, był za przyłączeniem do Polski Mazowsza, Pomorza, Śląska i Prus, po wcześniejszym wyparciu Krzyżaków. Jako poseł brał udział (w 1513 roku) w soborze laterańskim. Po śmierci króla Aleksandra, Łaski cieszył się zaufaniem i względami następnego władcy, Zygmunta I Starego, którego był doradcą, wielokrotnie zasilał nawet z własnej kasy budżet króla.
Arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski Jan Łaski został w maju 1510 roku i pełnił tę godność do śmierci. Był pierwszym dostojnikiem Kościoła polskiego, łączącym godność metropolity, prymasa Polski i legata papieskiego.
Jan Łaski zmarł 19 maja 1531 roku w Kaliszu.
