Ulica Jana Bolesława Ożoga
Wólka Klwatecka
Równoległa do ul. gen. Franciszka Ksawerego Christianiego, prostopadła do ul. ks. Jana Ziei
Poeta, pisarz i felietonista, uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli nurtu chłopskiego w literaturze, zwanego również autentyzmem, współzałożyciel i członek grupy literackiej Barbarus.
Jan Bolesław Ożóg urodził się 1 marca 1913 roku w Nienadówce, koło Sokołowa Małopolskiego, w rodzinie miejscowego organisty. „Dzieciństwo miałem niezwykłe. Przebiegało mi ono na wsi, Ojciec co wieczora grał w izbie na fisharmonii, a co rana słyszało się go z otwartego szeroko pobliskiego kościoła, gdzie zasiadał do organów...” – wspominał po latach. Po zakończeniu nauki w miejscowej szkole powszechnej, Jan Bolesław, jako jeden z nielicznych ze wsi, poszedł do gimnazjum w Rzeszowie. Po maturze wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu, ale szybko zrozumiał, kapłaństwo nie jest mu pisane. Przeniósł się do Krakowa - na wydział filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego; tu uzyskał tytuł magistra.
Zadebiutował w 1937 roku – w organie autentystów „Okolica Poetów” Stanisława Czernika; ukazał się wtedy debiutancki tomik Ożoga „Wyjazd wnuka”. Rok później wydał „Arkusz poetycki”, a w 1939 roku tomik „Ogier i makolągwa”. Po wybuchu II wojny światowej wrócił do Nienadówki. Pracował w gospodarstwie ojca i w lesie. Wkrótce związał się z konspiracją i zaczął pisać teksty do akowskiej prasy – sokołowskiego „Oracza”, kolbuszowskiego „Wiarusa” i rzeszowskiego „Na Posterunku”. Zamieszczał tam również wiersze, zebrane potem w cykl „Romans z karabinem”, który nie zdążył ukazać się drukiem przed nadejściem frontu. Od jesieni 1943 do czerwca 1944 roku uczył też na tajnych kompletach gimnazjalnych w Nienadówce, Trzebusce i Turzy.
W lipcu 1944 roku Jan Bolesław Ożóg wyruszył na ochotnika z oddziałem bojowym w ramach akcji „Burza” kolbuszowskiego obwodu AK „Kefir”. Brał udział w zwycięskiej bitwie z Niemcami pod Porębami Kupieńskimi – 1 sierpnia 1944.
Po wyzwoleniu Ożóg był jednym z organizatorów gimnazjum w Sokołowie Małopolskim, a potem nauczycielem języka polskiego w tej szkole. Po rozwiązaniu Armii Krajowej przystąpił do struktur Wolność i Niezawisłość, dlatego zainteresował się nim kolbuszowski Urząd Bezpieczeństwa. Zagrożony aresztowaniem, jeszcze w 1945 roku wyjechał do Radomia. Tu podjął pracę w Państwowym Liceum im. Jana Kochanowskiego. W Radomiu spędził pięć lat. Należał do Klubu Społeczno-Literackiego, a swoje wiersze recytował na spotkaniach organizowanych przez Instytut Naukowo-Społeczny lub na wieczorach czwartkowych Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. W naszym mieście poeta wydał dwa pierwsze powojenne tomiki wierszy: „Kraj” i „Jej Wielki Wóz”.
W 1950 roku Ożóg przeniósł się do Bochni, a rok później zamieszkał wraz z rodziną w Krakowie, poświęcając się pracy literackiej. Powstały wówczas znaczące dla jego twórczości tomy poezji „Dzikie jabłka” (1964), „Kalectwa” (1968) i „Ziemia wielkanocna” (1969), a także głośne powieści: „Ścigani” (1956), „Kula” (1958) i „Bracia” (1969).
Do Radomia Jan Bolesław Ożóg przyjechał ponownie w 1973 roku - na spotkanie z czytelnikami podczas Radomskich Dni Książki Pisarzy Kielecczyzny, zainicjowanych przez Miejską Bibliotekę Publiczną. Od tej pory był częstym gościem Radomskiej Wiosny Literackiej (w 1977, 1978, 1979, 1984 i 1985 roku). Przez władze radomskie został uhonorowany odznaką „Za zasługi dla województwa radomskiego” oraz pamiątkowymi medalami Jana Kochanowskiego i Józefa Grzecznarowskiego.
Dorobek Ożoga jest imponujący – kilkanaście tomów poezji (ostatni - „Gdy wilk pije piwo” wydał w 1980 roku), opowiadania, szkice literackie, powieści i wspomnienia. Autor liryki nastrojowo-refleksyjnej o kolorycie wiejskim, nawiązującej do pogańskich korzeni Polski. W późniejszym okresie twórczości skłaniał się w stronę pełnego obrazów profanacji, frenezji, erotyki i okrucieństwa katastrofizmu oraz surrealizmu, do końca pozostając jednak wiernym autentyzmowi. Jego wiersze przesiąknięte są elementami krytyki globalizmu i świata industrialnego. Laureat nagrody państwowej oraz nagród ministra kultury i miasta Krakowa.
Jan Bolesław Ożóg zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 28 lutego (według innych źródeł – 1 marca) 1991 roku. Został pochowany na krakowskim Cmentarzu Rakowickim.
