O tym, że MJM zajmuje dawne kolegium pijarów, wie chyba każdy radomianin. Ale wiedza o tym, że w skład zespołu przy Rynku i ul. Wałowej poza samym kolegium wchodzi jeszcze kościół datowany na XIII-XIX stulecie, pozostałości kamienic mieszczańskich: Andzielowskiej i Forestowskiej, odcinek miejskich murów obronnych z basztą i trzykondygnacyjnym fragmentem dawnej Bramy Krakowskiej z XIV i XV wieku, jest dostępna już nie każdemu. Zmienić ma to najnowsza inicjatywa muzeum.
- Kilka tygodni temu zwiedzającym udostępniliśmy także dziedziniec. Można tu nie tylko odpocząć, ciesząc oczy zielenią. Warto przy okazji poznać historię tego miejsca - zachęca Ilona Pulnar-Ferdjani, kierownik działu naukowo-oświatowego Muzeum im. Jacka Malczewskiego. - W tym celu postawiliśmy tu pięć tablic informacyjnych.
Ta najważniejsza opowiada o historii kolegium w Radomiu, która rozpoczyna się ok. 1674 r., kiedy to mieszczanin Jan Lewiński zaproponował pijarom na szkołę stojąca w Rynku kamienicę Andzielowską. Fundacja nie doszła jednak do skutku, bo remont okazał się zbyt drogi. Po raz drugi akcji zorganizowania szkoły podjął się w 1680 roku ks. Hieronim Zawadzki, który wraz z Józefem Gąsiorowskim, wojskim radomskim pozyskał kamienicę Andzielowską. Podsędek sandomierski Kacper Kochanowski zaś ofiarował kamienicę Forestowską. W 1682 do Radomia przybyli ojcowie pijarzy. Do 1737 r. prowadzono głównie remonty obu kamieniczek, zbudowano też pomieszczenia gospodarcze. Kolegium mieściło się wówczas w kamienicy Forestowskiej, szkoła zaś – w kamienicy Andzielowskiej. Na działce między nimi w latach 1686-88 wybudowano drewnianą kaplicę św. Marcina, ufundowaną przez Marcina Dunin Wąsowicza.
- W 1720 r. postanowiono rozbudować kolegium i wybudować murowany kościół. Realizacja projektu rozpoczęła się 17 lat, według planu królewskiego architekta Antonio Solariego – opowiada Ilona Pulnar-Ferdjani. - O dziejach świątyni, konsekrowanej ostatecznie pod wezwaniem św. Jana Kantego w 1826 roku, opowiada druga z tablic. Przy okazji można zobaczyć relikty kościoła.
W południowym skrzydle zespołu popijarskiego znajdują się obiekty datowane na połowę XIV wieku, czyli czas budowy murów miejskich: ulica przymurna oraz relikty drewnianego warsztatu garbarsko-szewskiego. Ulica przymurna obiegała mury od wewnątrz, zapewniając do niego dostęp w razie zagrożenia, a także umożliwiała komunikację między poszczególnymi częściami miasta. To tu, tuż przy murach miejskich powstawały w średniowieczu np. warsztaty rzemieślnicze. Jeden z nich, datowany na 1346 lub 1351 r., warsztat szewsko-garbarski odkryto podczas badań archeologicznych na obecnym dziedzińcu muzeum. Obok wykopaliska ujawniły budynek o wymiarach 8,5 na 8,5 metra; to prawdopodobnie dom mieszczanina Różyckiego z 1696 roku. Historie tych obiektów mamy uwiecznione na trzeciej tablicy.
W skrzydle południowym kolegium pijarów zachowała się baszta strażnicza - jedyna z 18 niegdyś strzegących Radomia. O niej, a także o wątkach: wendyjskim i gotyckim opowiada czwarta z tablic stojących na dziedzińcu. Historię murów miejskich przybliża tablica piąta.
- W przygotowaniu jest jeszcze szósta tablica, która opowiadać będzie o tym, co na dziedzińcu rośnie i co tu fruwa – zapowiada kierownik działu naukowo-oświatowego MJM. - mamy nadzieję, że przygotowana przez nas ścieżka edukacyjna okaże się interesująca dla zwiedzających.
