Założeniem konkursu, którego organizatorami są Archiwa Państwowe i Ministerstwo Edukacji Narodowej, jest zainteresowanie młodzieży tematyką poszukiwań genealogicznych i archiwalnych oraz kulturą i historią lokalnej i państwowej społeczności. „Inicjatywa ma uwrażliwić na wartość wspólnego dziedzictwa i pamięci oraz szacunek dla przeszłości. Projekt wpływa także na zwiększenie świadomości o własnej przynależności społecznej i poprawę relacji rodzinnych” - piszą organizatorzy konkursu. - „Udział w konkursie „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna” jest nie tylko okazją do dobrej zabawy. To również najlepszy dowód na to, że historia naszych małych ojczyzn (wsi, miast i miasteczek) i naszej wspólnej ojczyzny, jednoczy całe rodziny”.
W konkursie mogą wziąć udział uczniowie klas IV-VIII szkół podstawowych. Zmagania przeprowadzone zostaną w dwóch kategoriach: klasy IV-VI oraz klasy VII-VIII. Zadaniem uczestników będzie stworzenie drzewa genealogicznego i opisanie dziejów swojej rodziny na podstawie m.in. rozmów z bliskimi oraz informacji, dokumentów i zdjęć znalezionych w archiwum rodzinnym i w archiwach państwowych.
Prace konkursowe zgłaszają nauczyciele, jako merytoryczni opiekunowie projektu, do 24 marca za pomocą formularza zamieszczonego na stronie konkursu. Szczegóły i regulamin znaleźć można na stronie Archiwa Rodzinne Niepodległej w zakładce „Konkurs”. Organizatorzy zachęcają uczestników rywalizacji do skorzystania z zakładki „Poradnik Młodego Genealoga” dostępnej pod linkiem.
W pierwszym etapie wojewódzkie komisje konkursowe wybiorą trzech finalistów w każdej kategorii wiekowej. Ta trójka przejdzie do etapu ogólnopolskiego. Komisja wojewódzka może także przyznać wyróżnienia. Listy finalistów zostaną ogłoszone 16 kwietnia. Natomiast w drugim etapie kapituła wybierze 16 laureatów, po ośmiu w każdej kategorii. Lista laureatów i wyróżnionych w etapie ogólnopolskim konkursu zostanie ogłoszona na stronach organizatorów konkursu do 19 maja. Uroczystą galę zaplanowano w Szczecinie na 6 czerwca.