Dziś walentynki! Święto zakochanych! Ale czy zakochani potrzebują tej całej czerwono-serduszkowej oprawy, tych miłośnych wierszyków, banalnych rymowanek, pluszowych misiów? Przecież większość narzeka, że to komercyjne święto, że to przejaw amerykanizacji naszej rodzimej tradycji. Poza tym walentynki napędzają sprzedaż w okresie między Bożym Narodzeniem a Wielkanocą, gdzie jest ogólna stagnacja w handlu. Dlaczego nie obchodzimy naszego słowiańskiego święta zakochanych? Ktoś z Was słyszał o Nocy Kupały i jej zwyczajach? Czy ktokolwiek wie, skąd wywodzą się walentynki? I co te święta mają ze sobą wspólnego?
Walentynki obchodzone są 14 lutego. Ich patronem jest Św. Walenty. Patronuje on również chorym na epilepsję, którzy mają swoje święto tego samego dnia, co zakochani. Podobno w dawnych pismach chrześcijańskich znaleziono trzech mężczyzn o imieniu Walenty. Istnieje kilka legend na temat tego świętego. Jedna z nich mówi, że był to kapłan, który za czasów starożytnego Rzymu, wbrew zakazowi Klaudiusza II, potajemnie udzielał ślubów młodym mężczyznom. Za to nieposłuszeństwo skazano go na śmierć. Inna legenda mówi, że żył kiedyś człowiek imieniem Walenty, który pomagał prześladowanym chrześcijanom - za to skazano go na śmierć. Z celi więziennej wysłał list do swojej ukochanej, podpisując się "Od Twojego Walentego". Egzekucję dokonano 14 lutego 269 lub 270 r. n. e.
Walentynki wywodzą się z pogańskiego święta obchodzonego w starożytnym Rzymie zwanego Lupercaliami. Czczono wówczas boga Fauna, któremu kapłanie poświęcali kozła na znak płodności oraz psa na znak oczyszczenia. Biegano po ulicach Rzymu z umoczonymi w koziej krwi rzemykami i uderzano nimi kobiety oraz skrapiano pola uprawne, by zapewnić sobie płodność i urodzaj. Niewiasty pisały imiona na kartkach i wrzucały je do specjalnej urny. Mężczyźni losowali je i w ten sposób parowali się na czas zabawy. Podobno na losach znajdowały się również krótkie miłosne wierszyki - skąd zwyczaj przesyłania sobie takowych w obecnych czasach. Kiedy chrześcijaństwo zaczęło się rozwijać, w V w. n. e. papież Galazjusz zabronił świętowania Lupercalii, gdyż wg niego, było pogańskie.
O walentynkach pisali m.in. Szekspir w "Hamlecie"czy też Walter Scott. W Stanach Zjednoczonych bije się rekordy wysyłania miłosnej korespondencji właśnie 14 lutego. Dlatego większość z nas uważa, że to święto przyszło do nas z Zachodu, że to objaw amerykanizacji, konsumpcjonizmu. Przecież my, Słowianie, mamy swoje święto zakochanych - Noc Kupały!
Inaczej Noc Świętojańska jest świętowana z 23 na 24 czerwca, kiedy dochodzi do przesilenia letniego. Noc Kupały to święto miłości i płodności. Wierzono, że w tę noc łączą się: ogień i woda, słońce i księżyc, mężczyzna i kobieta - panuje wtedy atmosfera miłości i radości. Noc Kupały jest więc odpowiednikiem
rzymskich Luperkaliów, które możemy uznać za pierwociny współczesnych walentynek. Chrześcijaństwo sprzeciwiało się świętowaniu sobótki, ale było ono tak silnie zakorzenione w psychice ludzi, że postanowiono zasymilować to święto na rzecz chrześcijaństwa, dlatego zaproponowano, by obchodzono je z 23 na 2 czerwca, czyli w wigilię św. Jana Chrzciciela. Nazwa tej nocy nie jest przypadkowa - "kupałę" rozumie się jako "zbiorowisko, kupę" ludzi, natomiast "sobótkę" jako "mały sabat". Podczas Nocy Kupały rozpalano ogniska, w których palono zioła oraz drewno z jesionu i brzozy. Skakano przez nie, tańczono, bawiono się wokół nich - wg wierzeń, ta forma zabawy miała oczyszczać ze złych mocy, bronić przed chorobami, a palenie ziół zapewniało płodność i urodzaj.
Dziewczęta puszczały wianki w nurt rzeki. Tak kojarzono pary zakochanych. Jeśli któryś wianek został wyłowiony przez młodzieńca, niewiasta niebawem wyjdzie za mąż, jeśli wianek popłynął w głąb rzeki, dziewczyna nieprędko zostanie żoną. Jeśli wianek zatonął, niestety jej właścicielkę czeka staropanieństwo.
W Noc Kupały szukano również kwiatu paproci, który symbolizował wieczne szczęście, bogactwo, urodzaj, siłę, mądrość. Znalezienie go było wręcz niemożliwe, ponieważ podobno ów kwiat pojawiał się bardzo rzadko i tylko przez moment. Mimo to, w Noc Świętojańską wchodzono w głąb lasu, by znaleźć ten kwiat.
Kąpiele wodne przez świętem Kupały były niebezpieczne. Wierzono, że wszelkie wodne demony: wodniki, wodnice i utopce, czają się na ludzi zażywających takowych kąpieli przed nocą z 23 na 24 czerwca i wywołują lawinę nieszczęść. Dlatego jeśli ktoś chciał się wykąpać, mógł to zrobić dopiero w wigilię św. Jana, czyli w noc z 23 na 24 czerwca, bowiem wtedy kąpiel miała moc oczyszczającą i uzdrawiającą.
Walentynki i Noc Kupały różnią się od siebie pod wieloma względami, ale co ważne - łączy je wspólne świętowanie czasu zakochanych. Sobótka jest naszym rodzimym świętem - może powinniśmy zacząć je pielęgnować bardziej niż dotychczas? Przecież to nasza tradycja. Nie wystarczy powiedzieć, że istnieje takie święto - może zacznijmy je obchodzić z należytym zaangażowaniem, jak to czynimy przy skomercjalizowanych i przereklamowanych walentynkach? A czy ktoś zabronił nam obchodzić oba święta? Im więcej świąt, w których będziemy sobie okazywać więcej czułości, miłości, dobrych uczuć, tym lepiej.
Zresztą miłość powinniśmy okazywać sobie bez względu na wyznaczone odgórnie święta. W końcu nie kochamy się tylko 14 lutego lub z 23 na 24 czerwca. Kochajmy się cały czas!
Podzielcie się z nami swoimi opiniami dotyczącymi walentynek i Nocy Kupały. Piszcie do nas! Zachęcamy do wspólnej dyskusji na temat tych świąt zakochanych.
Źródło: moda.na14.pl, wikipedia.org
