POPRZEDNI ODCINEK CYKLU - TUTAJ
[gallery id=1476]
Początek lat dwudziestych XX wieku to przede wszystkim okres budowy w Radomiu przemysłu zbrojeniowego i pojawienie się na mapie gospodarczej miasta przedsiębiorstwa państwowego. Po trudnych doświadczeniach I Wojny światowej i wojny 1920 r. rząd podjął decyzje o stworzeniu własnego przemysłu zbrojeniowego. Trzeba pamiętać, że w momencie odzyskania niepodległości, na skutek świadomej polityki zaborców, Polska nie miała w swoich granicach ani jednej fabryki zbrojeniowej. W wyniku prowadzonych analiz wypracowano lokalizacyjną koncepcję strefy przemysłu zbrojeniowego tzw. trójkąta bezpieczeństwa, który obejmował głównie region radomski i obszary zagłębia rzeki Kamiennej. W 1922 r. powołano Centralny Zarząd Wytwórni Wojskowych, który 15 maja 1923 r. (zapewne zbiegiem okoliczności tego samego dnia w Paryżu potwierdzono granice państwa polskiego) rozpoczął budowę pierwszych czterech strategicznych zakładów: wytwórni urządzeń pomiarowych w Warszawie, fabryki karabinów w Radomiu, fabryki amunicji w Skarżysku i wytwórni prochu w Pionkach.
Ostatecznie, w latach 1923-26 powstały w Radomiu trzy duże państwowe zakłady przemysłowe: Fabryka Broni, Fabryka Masek Przeciwgazowych oraz Fabryka Papierosów Polskiego Monopolu Tytoniowego.
Zespół zabudowań Fabryki Broni był bardzo nowoczesnym i pomyślanym z dużym rozmachem przedsięwzięciem, gdzie, oprócz budynków produkcyjnych i technicznych: budynku głównego (zdecydowanie już w duchu funkcjonalizmu), kotłowni, polerowni, budynku obróbki łoża, studni artezyjskiej, wieży ciśnień i magazynu objętościowego, zaprojektowano i wybudowano od podstaw osiedle mieszkaniowe dla pracowników. Osiedle składało się z kilku czterokondygnacyjnych budynków, usytuowanych obrzeżnie wzdłuż ulic i obejmujących duży dziedziniec wewnątrz. Całość, utrzymana w modnej wówczas stylistyce polskiego neorenesansu, uzupełniona została o budynki łaźni, domu kultury, a potem parku i stadionu miejskiego. Była to pierwsza w Radomiu realizacja zabudowy mieszkaniowej o rozluźnionym przestrzennie charakterze, odstępująca od zasady kamienicy-studni.
Stanisław Bochyński, Miejska Pracownia
Urbanistyczna
Artykuł został opublikowany w kwartalniku „Renowacje i zabytki”, nr 1 (46) 2014. Publikacja za zgodą spółki Rewitalizacja.
