JAK I GDZIE ZŁOŻYĆ OŚWIADCZENIE O PRZYJĘCIU, PRZYJĘCIU Z DOBRODZIEJSTWEM INWENTARZA LUB ODRZUCENIU SPADKU?
Jak wskazaliśmy w ostatnim artykule (czytaj TUTAJ), po śmierci najbliższych to do nas należy decyzja odnośnie tego, co zrobić ze spadkiem, a mianowicie czy zdecydować się na przyjęcie proste spadku, przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza czy też jego odrzucenie. Pamiętać należy przy tym o 6-miesięcznym terminie omówionym szczegółowo w poprzednim artykule.
Spadkobiercy, chcący złożyć stosowne oświadczenie co do spadku mogą to zrobić w dwojaki sposób: przed notariuszem lub w sądzie, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Takie oświadczenie może być złożone ustnie lub na piśmie, ale wówczas konieczne jest urzędowe poświadczenie podpisu.
Składając takie oświadczenie musimy wskazać imię i nazwisko zmarłego, datę i miejsce zgonu oraz jego ostatnie miejsce zamieszkania. Ponadto należy wskazać tytuł powołania do spadku (dziedziczenie ustawowe lub testamentowe) oraz treść oświadczenia (czy chcemy spadek przyjąć, przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza czy odrzucić). Konieczne będzie także złożenie aktu zgonu, który uzyskać możemy w odpowiednim urzędzie stanu cywilnego.
Koszty złożenia oświadczenia
Złożenie w Sądzie oświadczenia dotyczącego spadku wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty w wysokości 50 zł od każdego oświadczenia – można ją uiścić bądź na rachunek bankowy Sądu lub w znakach opłaty sądowej, które kupimy w kasie Sądu. Należy przy tym pamiętać, że każdy ze spadkobierców musi złożyć oświadczenie osobno i uiścić stosowną opłatę.
Co zaś się tyczy złożenia oświadczenia u notariusza, maksymalna taksa notarialna za tego typu czynność wynosi również 50 zł.
Pamiętać należy, że jeżeli złożymy oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, konieczne będzie sporządzenie spisu inwentarza przez Komornika Sądowego, co wygeneruje po naszej stronie kolejne koszty. Za sporządzenie spisu inwentarza komornik pobiera stałą opłatę w wysokości 10% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za każdą rozpoczętą godzinę plus 23 % VAT. Wysokość kosztów z tym związanych będzie więc zależeć od wielkości majątku wchodzącego w skład spadku i czasu niezbędnego do dokonania jego spisu i wyceny.
Oświadczenie o odrzucenie spadku, gdy mamy małoletnie dzieci.
Bardzo istotną kwestią jest to, że według przepisów osoby, które odrzuciły spadek są traktowane tak jak gdyby nie dożyły otwarcia spadku – ze wszystkimi tego konsekwencjami. Jeżeli więc wiemy, że zmarły pozostawił same długi i chcemy spadek odrzucić, złożenie stosownego oświadczenia sprawi, że na nasze miejsce wejdą jako spadkobiercy nasi zstępni – a więc dzieci. Jeżeli dzieci są już dorosłe mogą również złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. W dalszej kolejności muszą zrobić to ich dzieci itd. Nie ma z tym problemu, o ile osoby składające oświadczenie są pełnoletnie, schody się zaczynają, gdy chodzi o małoletnie dzieci. Nie mogą one bowiem same złożyć takiego oświadczenia – muszą to zrobić rodzice w ich imieniu. Z kolei rodzice nie mogą samodzielnie podjąć decyzji o odrzuceniu spadku przez dzieci – decyzja w tym zakresie należy do sądu rodzinnego. Chcąc więc odrzucić spadek w imieniu małoletnich dzieci, w pierwszej kolejności należy skierować do sądu rodzinnego wniosek o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletnich dzieci przez opiekunów prawnych bądź rodziców. Do tego wszystkiego trzeba cały czas pamiętać o terminie na złożenie oświadczenia, który wynosi 6 miesięcy od chwili, kiedy dowiemy się o tytule powołania do spadku. W praktyce może się okazać, że postępowanie sądowe będzie trwało dłużej. Co wtedy? Otóż istnieje kilka teorii w tym zakresie. Ja osobiście jestem zwolennikiem tej, która wydaje się być najbardziej sensowna – że w chwili złożenia do sądu wniosku o wyrażenie zgody na złożenie oświadczenia dochodzi do zawieszenia biegu terminu na złożenie tego oświadczenia. Oznacza to tyle, że 6-miesięczny termin zostaje jakby „zapauzowany” na czas trwania postępowania sądowego i zaczyn biec dalej dopiero po uprawomocnieniu się orzeczenia wydanego przez sąd w takim postępowaniu.
Jeżeli sami, jako spadkobiercy, odrzucimy spadek, a nie zrobimy tego w mieniu małoletnich dzieci, przyjmą one spadek, ale z dobrodziejstwem inwentarza. Za długi będą więc odpowiadały tylko do wysokości ustalonego w spisie inwentarza stanu czynnego spadku – o czym była mowa w poprzednim artykule, niemniej jednak konieczne będzie sporządzenie takiego spisu inwentarza, co wiązać się będzie z koniecznością poniesienia związanych z tym kosztów. Pamiętać ponadto należy, że dotyczyć to będzie tylko sytuacji, gdy ktoś ze spadkobierców nie będzie miał pełnej zdolności do czynności prawnych. W pozostałych przypadkach, zstępni spadkobiercy, który spadek odrzucił, w braku oświadczenia, przyjmą spadek wprost, a więc będą odpowiadać za ewentualne długi spadkowe w pełnej wysokości.
W następnym odcinku: Jak przeprowadzić postępowanie spadkowe.
Kancelaria Adwokacka adwokat Kamila Sznyrowska
