Garbarnia „Praca” przy ul. Warszawskiej 23 powstała w 1897 roku, a jej pierwszym właścicielem był Józef Samsonowski. Produkowała głównie skóry chromowe i podeszwowe, które eksportowała m.in. do Francji i na Bliski Wschód. Garbarnia wielokrotnie zmieniała właściciela. Przed II wojną światową stanowiła własność inżyniera Mordechaja Cemacha. Zatrudniała wówczas 90 pracowników, produkowała skóry na potrzeby przemysłu obuwniczego i była jedną z najbardziej nowoczesnych w Polsce. W czasie okupacji garbarnię przejęli Niemcy. Po wojnie stała się częścią Radoskóru, jako Zakład nr 3. Potem przejęły ją Radomskie Zakłady Garbarskie, a po nich spółka Garbex. Po jej bankructwie nieruchomość wystawiono na sprzedaż. W 2003 roku budynki kupiła osoba prywatna.
Główny budynek garbarni, od ul. Warszawskiej, to hala o wysokości ok. 12 m, trójnawowa, doświetlona od góry świetlikami oraz dwoma poziomami okien, wykonana z cegły, z charakterystycznym, typowym dla architektury przemysłowej ceglanym detalem. Obecnie otynkowana z zatartym detalem. O wielkości garbarni i jej potencjale świadczy wybudowana na potrzeby zakładu wieża ciśnień i komin ciepłowni.
Zabytek i prywatny właściciel
Garbarnia od 2006 roku znajduje się w gminnej ewidencji zabytków, a jesienią 2015 roku do rejestru zabytków wpisane zostały trzy obiekty wchodzące w skład zespołu: główny budynek garbarni, budynek magazynowy i komin. Jednak od tej decyzji właściciel obiektu się odwołał.
- Wskutek uchylenia decyzji mazowieckiego konserwatora zabytków w sprawie wpisania do rejestru zabytków zespołu budowlanego dawnej garbarni „Praca” i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia toczy się w tej chwili postępowanie administracyjne – tłumaczy Tomasz Gola z radomskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie. - Jednocześnie, w związku z wystąpieniem właściciela garbarni, rozpatrywany jest wniosek urzędu miejskiego o zaopiniowanie wyłączenia budynków z Gminnej Ewidencji Zabytków dla Gminy Miasta Radomia. W toku tego postępowania została skierowana prośba do Narodowego Instytutu Dziedzictwa o wydanie specjalistycznej opinii na temat wartości zabytkowych obiektów.
W związku z tym mazowiecki konserwator zabytków zwrócił się do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o „podjęcie stosownych działań w sprawie rozbiórki budynków dawnej garbarni”. A 9 marca PINB wszczął postępowanie administracyjne. - To postępowanie nadal trwa – powiedział nam Wojciech Gajewski powiatowy inspektor nadzoru budowlanego. - Wystosowaliśmy pismo do urzędu miejskiego i do wojewódzkiego konserwatora zabytków z prośbą o opinię. I czekamy na odpowiedź.
Najświeższe wiadomości z Radomia i regionu znajdziesz na profilu CoZaDzien.pl na Facebooku - TUTAJ.
