W okresie Młodej Polski szczególnie silnie zaznaczyło się wzajemne oddziaływanie różnych form sztuki. Swoistą cechą tej epoki jest fakt, że na kształtowanie się formacji kulturowej oprócz literatury także duży wpływ miały sztuki piękne. Sztuka stanowiła dla literatury tło, była jej kontekstem, jak i uzupełnieniem oraz tłumaczeniem. Rożne formy wypowiedzi artystycznej dążyły do łączenia się i wzajemnego przenikania. Najbardziej wyrazisty związek w Młodej Polsce łączył sztuki plastyczne z literaturą. Wspólnota tych dwóch dziedzin widoczna jest na terenie takich pojęć, jak: impresjonizm i symbolizm. Oba terminy były wykorzystywane w malarstwie oraz ich piętno odciśnięte zostało w utworach literackich dawniej i współcześnie można je uznać za nadal aktualne. Podobnej inspiracji szukał Kazimierz Przerwa – Tetmajer, który był jednym z czołowych twórców epoki Młodej Polski. Według Boya - Żeleńskiego wiersze Tetmajera: „umiała współczesna Polska na pamięć”. Debiutował mając 21 lat poematem prozą pt. Illa (1886). Od 1891 roku wydawał kolejne tomy poetyckie, których ostatecznie powstało osiem do 1924 roku, w seriach numerowanych cyframi łacińskimi I-VIII. Sławę i uznanie zapewniły Tetmajerowi zwłaszcza trzy pierwsze tomy poezji. Pierwsza seria liryków (1891) zawierała sporo cech poezji romantycznej: patriotyzm oraz nawoływała do walki o odrodzenie zniewolonej Polski. Druga seria utworów poetyckich (1894) dała poecie solidne miejsce wśród współczesnych mu wybitnych pisarzy.
Sztuka w światopoglądzie poety ma wartość absolutną, stanowi odskocznię od szarości życia, pozwala przetrwać najtrudniejsze momenty. Z kultem sztuki zespolił kult miłości, ze względu na analogie wynikające z leczniczego, kojącego działania na duszę człowieka. Jednak miłość bywa ulotną receptą na ból istnienia, gdyż się wypala. Tetmajera nazywano odnowicielem polskiej poezji miłosnej, nadał jej ton bardziej erotyczny, cielesny. Poeta był wrażliwy na przejawy myśli filozoficznej ówczesnej kultury. Głosił kult Schopenhauera i Nietzschego, zachwycał się filozofią indyjską i pojęciem nirwany, dzięki swoim fascynacjom stał się wyrazicielem myśli schyłkowców.
Do perfekcji miał opanowane różne formy wiersza, jego poezję wyróżniała umiejętność plastycznego obrazowania, a także melodyjność i nastrojowość. Najczęściej pojawiającymi się motywami w jego dziełach poetyckich są: sztuka, przyroda, miłość, nostalgia, nirwana, zachwyt czarem tatrzańskich krajobrazów oraz dekadencki stosunek względem życia. W swojej twórczości Tetmajer dawał głos problemom nurtującym współczesną mu epokę, wyrażał nastroje oraz uczucia pokolenia Młodej Polski.
Nieraz dla poety dzieła malarskie czy rzeźbiarskie stanowiły natchnienie do napisania utworu lirycznego. Podobny wpływ wywarła na nim rzeźba przedstawiająca Mojżesza, której autorem był Michał Anioł. Postać ludzka stanowiła dla Michała Anioła główny temat prac rzeźbiarskich, przedstawiał człowieka zazwyczaj w dynamicznej pozie, z odciśniętym wyrazem cierpienia w rysach twarzy. Jego działalność artystyczna odbiegała zasadniczo od norm klasycznego renesansu, zapowiadając nadejście nowych prądów w sztuce. Ulubionym materiałem rzeźbiarskim był dla niego marmur. Pozostawiał najczęściej niedokończone prace, ze względu na widoczny kontrast między powierzchnią surową i wygładzoną dłutem.
Do wyżej wymienionego pomnika, odwołuje się Kazimierz Przerwa – Tetmajer w wierszu Michał Anioł przed bryłą marmuru, z której wykuł Mojżesza. Poeta poświęcił włoskiemu artyście dwa wiersze, opiewające rzeźby: Mojżesza i Nocy. Tetmajer w tym utworze oddaje głos Michałowi Aniołowi. Monolog przedstawia proces aktu twórczego, w którym rzeźbiarz relacjonuje zamiar i moment kształtowania się idei artystycznej. Podmiot liryczny na wstępie przemawia do surowej bryły marmuru, w której kryje się postać Mojżesza – Palą się moje ręce, wre mój mózg
i głowa, nie więcej i nie skrawiej palił się Jehowa, gdy stwarzał... Bryła głazu leży tuż przede mną i nagina pod sobą w głąb skorupę ziemną, tak ciężką...
Poeta niejednokrotnie podkreśla rodzaj materiału (marmur), na który ma być przelana wizja Michała Anioła – staniesz w marmuru zakowana pęta. Podmiot liryczny odczuwa w swojej pracy boskie natchnienie, sądzi także, że jego praca łączy go ze Stwórcą. Stojąc przed bryłą kamienia Michał Anioł czuje się, jak Dawid walczący z Goliatem, który mimo braku realnych szans na zwycięstwo, wygrywa, dzięki rozumowi. Sam dotyk artysty sprawia, że marmur ulega i poddaje się jego działalności, pokazując przyszłą, wykutą figurę Mojżesza – Oto leży głazu zimna bryła – opieram dłoń – zadrgała - - już z niej wyskoczyła kamienna, marmurowa zjawa. Artysta siłą woli pragnie, żeby powstał posąg – Bohaterze! Wstań! Pojawia się krótki opis wyglądu rzeźby proroka ze starego testamentu – Staną w marmurze oczy gromem twe siarczyste, staną w marmurze usta twe pogardy pełne, wkuję w marmur twej brody kędzierzawą wełnę.
![16,5 kg narkotyków znaleziono na jednej z radomskich posesji [wideo]](/img/2024/04/25/_min/271-178631.jpg)
